۱ - كلياتى درباره اسماء و صفات

۱ - ۱ . اهميت بحث اسماء و صفات

بى‌گمان يكى از عميق‌ترين مباحث الهيات، بحث خداشناسى است. از آن ميان، بحث اسماء و صفات، ريشه و اساس بحث توحيد و خداشناسى مى‌باشد.
در قرآن كريم مى‌خوانيم:
«اَللّهُ لا اِلهَ اِلاّ هُوَ لَهُ الاَسْماءُ الحُسنى.»
خدايى كه جز او معبودى نيست، نام‌هاى نيكو به او اختصاص دارد.^۱.
در جاى ديگر مى‌فرمايد :
«وَلِلّهِ الاَسماءُ الحُسنى‌ فَادْعُوُهُ بِها وَ ذَرُوا الَّذينَ يُلحِدونَ فى اَسمائِهِ سَيُجزَوْنَ ماكانُوا يَعمَلونَ.»
ونام‌هاى نيكو به خداوند اختصاص دارد پس او را با آنها بخوانيد، و كسانى را كه در مورد نام‌هاى او به كژى مى‌گرايند رها كنيد؛ به زودى به سزاى آنچه انجام مى‌دهند كيفر خواهند ديد.^۲
در شرافت اسماء و صفات الهى همين بس كه پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله فرمودند:
«اِنَّ لِلّهِ - عَزَّوجلَّ - تِسْعَةً و تِسعين اِسْماً، مَنْ دَعا اللّهَ بها اِسْتَجابَ لَهُ، وَ مَنْ اَحْصاها دَخَلَ الجنةَ»
خداوند تبارك و تعالى نود و نه اسم دارد كه هركس خداوند را به آن اسامى بخواند، خداوند دعاى او را مستجاب مى‌گرداند و كسى كه آنها را (اسامى) بشمارد داخل بهشت مى‌گردد.^۳
به گفته برخى از مفسّران، دليل بر عظمت علم اسماء الهى همين كه حضرت آدم ابوالبشر به جهت دانستن علم اسماء الهى بر ملائكه مقرّب او برترى يافته و مسجود آنان واقع گشت:
«وَ عَلَّمَ آدمَ الاَسماءَ كُلَّها»
و خداوند تمامى اسماء را به آدم بياموخت.^۴
و بعد از اين آموزش الهى بود كه حضرت آدم عليه السلام مظهر اسماء نيكوى الهى شد، و نمونه‌اى از كتاب كبير خداوندى و عالم اكبر ربوبى گرديد.^۵.
به نظر برخى از فلاسفه يگانه موجودى كه مظهر همه اسماء و صفات حق واقع مى‌شود انسان است. و او موجودى است كه با علم اسماء از كائنات ممتاز مى‌گردد.^۶