- بيان شرعيات و اداى عبادات، قصصِ انبيا و اخبار، امر و نهى و وعد و وعيد و ترهيب و ترغيب.۱
پنج. تحريفناپذيرى قرآن
تحريف در لغت، از ريشه «ح ر ف» است. لغتشناسانى چون ابن فارس، سه اصل معنايى براى ريشه اين كلمه بيان كردهاند: حدّ هر چيز، عدول و اندازهگيرى.۲ معناى دوم، در باره كلام به كار مىرود، و تحريفِ كلام، يعنى متمايل ساختن معناى آن از مقصود اصلى گوينده، به معنايى كه خواننده، آن را قصد كرده است. تحريف به اين معنا در آيات متعدّدى از قرآن كريم به كار رفته است. ۳
تحريف به معناى دگرگون نمودن و وارونه ساختن كلام، مصاديق گوناگونىدارد كه از جمله آنها تحريف لفظى و معنوى و تحريف به كاستى و فزونى است كه از اقسام تحريف لفظى به شمار مىآيد.۴ تحريف به فزونى قرآن، معتقدانى ندارد و اجماع بر نفى آن است؛۵ ولى در باره تحريف به كاستى اختلاف، نظر هست.۶
تحريف ناپذيرى به معناى سالم ماندن قرآن كريم از هرگونه تغيير به كاستى و فزونى، از مبانى مهم كلامى اماميه در تفسير قرآن است. كوششهاى فراوانى از سوى بزرگان اماميه از گذشته تا كنون در اثبات عدم امكان تحريفپذيرى قرآن و عدم وقوع تحريف به كاستى و فزونى در آن انجام شده و به تمامى شبهات مطرح شده در باب تحريف - كه زاييده برداشتهاى نادرست برخى سادهانديش از بعضى از احاديث
1.همان جا.
2.ترتيب مقاييس اللغة، ص۲۲۰.
3.سوره بقره، آيه ۷۵: (أَفَتَطْمَعُونَ أَنْ يؤْمِنُوا لَكُمْ وَ قَدْ كانَ فَريقٌ مِنْهُمْ يسْمَعُونَ كَلامَ اللَّهِ ثُمَّ يحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ ما عَقَلُوهُ وَ هُمْ يعْلَمُون)؛ سوره نساء، آيه ۴۶: (مِنَ الَّذينَ هادُوا يحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ)؛ سوره مائده، آيه ۱۳: (فَبِما نَقْضِهِمْ ميثاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِيةً يحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَواضِعِهِ وَ نَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ)؛ سوره مائده، آيه ۴۱: (وَ مِنَ الَّذينَ هادُوا سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرينَ لَمْ يأْتُوكَ يحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَواضِعِه).
4.البيان فى تفسير القرآن، ص۱۹۷ - ۱۹۸؛ صيانة القرآن من التحريف، ص۱۳ - ۱۶.
5.البيان فى تفسير القرآن، ص ۲۰۰.
6.آفاق تفسير، ص۳۵۶ (تحريف قرآن).
