بن‏ مايه‏ هاى قرآنى عبد الجليل رازى در «نقض» - صفحه 48

على عليه السلام، تأويل قلم: در آيه (ن وَ الْقَلَمِ وَ ما يَسْطُرُونَ)۱ قول به تطبيق قلم بر امام على عليه السلام، به دليل عدم تناسب با معناى ظاهرى آيه پذيرفته نيست:
مذهب در تفسير آيه، اين است كه بارى تعالى سوگند به لوح و قلم خورده است به قرينه دلالت بخش (وَ ما يَسْطُرُونَ) ... اين سوره مكّى است و به قولى دومين سوره نازله است در ابتداى بعثت. پس چگونه قسم به على عليه السلام باشد؟!۲
از دقّت در عبارت عبد الجليل بر مى‏آيد كه وى به وجود قرينه معيّنه (وَ ما يسْطُرُونَ) به عنوان نشانه‏اى درون‏متنى در تفسير قلم، و دليل تاريخى مكّى بودن سوره، در ابطال تأويل و تطبيق ياد شده، استناد كرده است.
بطلان انگاره شراكت در نبوّت محمّدى: در نگاه رازى، اصل پنداره شراكت فرد ديگرى در رسالت پيامبر اسلام صلى اللَّه عليه و آله امرى مردود و مستلزم كفر است. ۳دليل اين پنداره، تأويل و تطبيق آيات مرتبط به نبوّت موسى عليه السلام در شأن رسالت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله، خلاف منطوق ظاهرى آنها بوده و چنين قياسى نادرست است:
...لكن ديگر انبيا را شريك بوده است چنان كه هارون شريك موسى بود به دلالت قوله تعالى (وَ أشْرِكْهُ فى أمْرى)۴ محمّد رسول اللَّه صلى اللَّه عليه و آله هم مستغنى است از شريكِ رسالت، هم منزّه است از تمامتِ نبوّت و هم مبرّاست از دعوى تمنّاى صمدانيت.۵

چهار. نسخ‏

از مطالبِ نقض به دست مى‏آيد كه مؤلّفِ آن، به امكان و وقوع نسخ در قرآن معتقد بوده است.

1.سوره قلم، آيه ۱.

2.نقض، ص‏۲۷۹.

3.چنين اتّهامى از سوى مخالفان، عليه شيعه ادّعا شده است و رازى در مقام پاسخ به اين تهمت است (ر.ك: همان، ص ۲۷۵ - ۲۷۶ و ۳۱۹).

4.سوره طه، آيه ۳۲.

5.نقض، ص ۲۷۵ - ۲۷۶ و ۳۱۹.

صفحه از 98