همه بر سركار خود اند پس اگر نه مهدى و اتباع او باشند، آيت بىفايده باشد.
آنگه گفت: (وَلَيُبَدِّلَنَّهُم) و اتفاق است كه فريقين ايمن و مرفّه اند كه خليفه و سلطان از ايشاناند و اين طايفه و مهدى عليه السلام خائف اند از اعدا، و آيت را به ضرورت فايدهاى بايد. آنگه گفت: (يَعْبُدُونَنىِ) اين معنى در عهدِ عمر و على عليه السلام و تا اين روزگار نبوده است كه همه جهان خداى را عبادت كردند و شرك نياوردند. پس در آخر الزمان باشد در عهد خروج مهدى و نزول عيسى چنانچه در تفاسير اصحاب الحديث و شيعتْ مذكور است. پس مذهب و اعتقاد شيعتْ معلوم است در سببِ نزول آيت و خروج مهدى و نزول عيسى، اجماع شيعت و اجماع سنّت است.۱
چهار. كفر و عناد؛ نبوّت و ولايت
رازى با برداشتى تأويلى از آيه (أَلْقِيا فِى جَهَنَّمَ كُلَّ كَفَّارٍ عَنيدٍ)،۲ انكار نبوّت پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و ولايت ائمّه عليهم السلام را از مصاديق كفر و عناد برشمرده است. وى در تحليل آيه ياد شده، دو احتمال داده است: اوّل آن كه ممكن است مخاطب آن، زبانيههاى آتش جهنّم باشد، همان طورى كه در تفاسير شيعه نيز آمده است؛ همچنين رواست كه خطاب به دو ركن مسلمانى (نبوّت و ولايت) نيز باشد. براى مستندسازى احتمال دوم، از طريق ابوحنيفه و ابوليلى به روايت سليمانِ اعمش از امام حسن عليه السلام استناد جسته است كه:
منظور از كفر در اين آيه، انكار رسالت محمّد صلى اللَّه عليه و آله و مراد از عنيد، جاحدين حقّ على عليه السلام در جمل و صفين باشند كه با وى به جنگ برخاستند و هر كه جاحدِ حق على عليه السلام بود در اوّل و آخر، همين حكم را دارد و به تعيين حوالت نيست ... و شيعت از اين حوالت مبرا اند.۳
پنج. حيات شهداى كربلا
رازى، با مفهوم آيات دال بر زنده بودن شهيدان در راه خدا را در شأن شهداى كربلا
