بازشناسى مبانى و عملكرد حديثىِ عبد الجليل رازى در كتاب «نقض» - صفحه 160

صاحب فضائح به على عليه السلام نسبت داده كه فرمود: «انا و طلحة و الزبير أرجو أن نكون من الذين قال اللَّه تعالى: (وَ نَزَعْنا ما فى صُدُورِهِمْ مِنْ غِلِّ إخْواناً عَلى‏ سُرُرٍ مُتَقابِلينَ)۱ ». رازى در پاسخ، جنگ على عليه السلام با اين گروه را نشانه دروغ بودن اين نسبت دانسته و چنين عقيده‏اى را خلاف مذهب شيعه مى‏شمرد كه قاتل و مقتول با هم به بهشت بروند. سپس به اين سخن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله استشهاد كرده كه به امام على عليه السلام فرمود: «لحمك لحمى و دمك دمى و حربك حربى و سلمك سلمى».۲ و اين جمله را دال بر دشمنىِ طلحه و زبير با پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و در نتيجه ورود ايشان به جهنّم مى‏شمرد.۳
وى در پاسخ به سخن صاحب فضائح كه همكارى امام رضا عليه السلام با مأمون را تقبيح كرده بود، به سيره پيامبر صلى اللَّه عليه و آله در صلح حديبيه و نوشتن «باسمك اللّهم» به جاى «بسم اللَّه الرّحمن الرّحيم» و نوشتن «محمّد بن عبد اللَّه» به جاى «محمّد رسول اللَّه» اشاره كرده است.۴

ط. نقد و فهم حديث با توجّه به عقايد

ساختار عقايد شيعه بر اساس عقل، آيات محكم و سنّت قطعى تنظيم شده و در فهم روايات، اين مبنا همواره مورد استفاده علما و محدّثان بوده است. رازى از اين ابزار در راستاى نقد و فهم احاديث، به كرّات بهره مى‏گيرد.
مولّفِ كتاب فضائح، جمله‏اى از على عليه السلام را دستاويز تبرئه دشمنان اهل بيت عليهم السلام قرار مى‏دهد و مدّعى مى‏شود كه مسلمانان حتّى آنها كه با اهل بيت عليهم السلام جنگيدند و دشمنى كردند، برادران يكديگرند. او به اين سخن استناد مى‏كند: «اخواننا بغوا علينا».۵ مولّفِ كتاب نقض، ضمن ردّ اين ادّعا، در تفسير آن سخن مى‏گويد:
اگر درست شود كه اين لفظ على‏گفته است هم دلالت نجات ايشان نكند كه

1.سوره حجر، آيه ۴۷.

2.اين روايت را در منابع پيش از كتاب نقض نيافتيم.

3.نقض، ص‏۴۴۴ - ۴۴۵.

4.همان، ص‏۳۴۱.

5.المصنف، ابن ابى شيبه، ج‏۸، ص‏۷۰۷(ش‏۷).

صفحه از 174