برجسته كردن ديدگاه شيعه اماميه اصوليه به محوريت مرحوم كلينى، شيخ صدوق، شيخ طوسى، شيخ مفيد، سيّد رضى و سيّد مرتضى، از ويژگىهاى كتاب نقض است. در بُعد بررسى روايات، بايد وى را جزو پيروان مكتب قم و قائلان به ديدگاههاى شيخ صدوق دانست.۱ او در عين احترام به شيخ مفيد، فاصلهاش با مكتب بغداد را با انتقاد صريح به برخى از ديدگاههاى مرحوم مفيد، اظهار داشته است.۲
منهج حديثپژوهى عبد الجليل را بايد «حديثگرايى اصولى» دانست. يعنى نه در اصولىگرى به عقلگرايى محض مىافتد كه سر از انكارِ بسيارى از معارف درآورد و نه به حديثِ بررسى نشده، ملتزم مىشود تا سر از حشوىگرى درآورد.۳
نتيجهگيرى
عبد الجليل قزوينى رازى، از متكلّمان قرن ششم بود كه با منطق، تفسير، تاريخ اسلام، حديث، فقه، ادبيات و عرفان، آشنايى خوبى داشت. او چندين كتاب نوشت كه اكنون فقط نقض در دسترس است. وى در اين كتاب، پاسخى مفصّل به شبهات كتاب بعض فضائح الروافض داد. تسلّط وى بر قرآن و حديث در سراسر كتاب مشهود است. استفاده وى از روشهاى علمى حديثپژوهى، نشان از سررشته او در همه علوم حديثى دارد و مىتوان وى را عالمى روشمند در حديث دانست و شاخصههاى ديدگاههاى حديثىِ او را احصا كرد.
رازى، قائل به حجّيت سنّت در ذيل قرآن بوده و به آن در ابواب مختلف فقهى، كلامى، تفسيرى و اخلاقى، ملتزم است. او در نقد و فهم حديث، علاوه بر قرآن، از اين امور بهره گرفته است: تاريخ، رجال، اعتبار سنجى منبع، قواعد الحديث، حكم عقل، فهم عرفى، ظهور، سبب صدور، نظريات دانشمندان، سنّت، عقايد، مصاديق و ديدگاههاى طرف مقابل.
1.ر. ك: همان، ص۱۹۱، ۲۰۹ و۵۳۴.
2.ر. ك: همان، ص۲۹، ۴۰ و۲۴۳.
3.مستندات اين تحليل در طول مقاله، آمده است.