بازشناسى مبانى و عملكرد حديثىِ عبد الجليل رازى در كتاب «نقض» - صفحه 142

وى در جايى ديگر از فضائح نقل مى‏كند: «گويند كه عمر در بر شكم فاطمه زد و كودكى را در شكم او كشت كه رسول او را محسن نام نهاده بود». سپس در بررسى اين روايت، وجود آن در منابع اهل سنّت را تأييدى بر صحّت خبر مى‏گيرد.۱
او به فهم اهل سنّت نسبت به روايات و رفتار شيعه انتقاد مى‏كند و آن را ناشى از تعصّبات بى‏جا مى‏داند. مثلاً در بيان علّت سه بار دست بر زانو زدن بعد از سلام نماز كه نويسنده فضائح، آن را لعن سه خليفه قلمداد كرده، مى‏گويد:
معتمدان نقل كرده‏اند از مصطفى صلى اللَّه عليه و آله كه روزى سلام نماز پيشين باز داد، جبرئيل را ديد، گفت: اللَّه اكبر! جبرئيل گفت: جعفر از حبشه باز رسيد. سيّد گفت: اللَّه اكبر! در حال، آواز آمد كه فاطمه به حسين بن على بار بنهاد، گفت: اللَّه اكبر! جبرئيل گفت: خدايت مى‏فرمايد كه بعد از هر فريضه‏اى، اين سه بار به سنّت مى‏گوى: اللَّه اكبر... پس اين سه بار اللَّه اكبر گفتن، نشان دوستى جبرئيل و حسين و جعفر است نه علامت دشمنى بو بكر و عمر است.۲
وى از صاحب فضائح نقل مى‏كند كه برخى از روايات شيعه در تأكيد روزه يوم الشك را دال بر وجوب روزه اين روز از ديدگاه شيعه دانسته بود. سپس در بيان مذهب شيعه، روزه يوم الشك را به نيّت شعبان دانسته و وجه آن را اولويت روزه شعبان بر خوردن روزى از رمضان در صورت كشف اوّل ماه مى‏داند، نه دال بر وجوب روزه شعبان از نظر شيعه.۳
عبد الجليل به اهل سنّت، انتقاد وارد مى‏كند كه چرا اخبار واحد را مى‏پذيرند و در فتوا به اجتهادِ بدون نص يا با نصوص ضعيف عمل مى‏كنند.۴

چهار. انواع خبر

تقسيمات خبر، يكى از محورهاى علم درايه يا قواعد الحديث است. اين تقسيمات و نوع نگاه بدان، نشانگر مبناى حديثى محدّثان در مباحث حجّيت حديث است. تقسيم

1.همان، ص‏۲۹۸. نيز، ر. ك: ص‏۶۰۰.

2.همان، ص‏۵۶۱.

3.همان، ص‏۶۱۸.

4.ر. ك: همان، ص‏۲۷۶ و۵۶۲.

صفحه از 174