شيعه و هر كتابى كه چنين باشد، قابل استناد در اين امور نيست.^۱
گاهى مؤلّف، اصل وجود يك مطلب را در كتابى انكار مى‏كند. مثلاً صاحب فضائح ادّعا كرده كه در كتاب ارشاد شيخ مفيد آمده كه از پس پيامبر خدا همه صحابه مرتد شدند إلّا هفت نفر شامل سلمان و ابوذر و عمّار و خالد بن سعيد و ابو دجانه و مقداد و بلال. نويسنده نقض، وجود چنين سخنى در كتاب ارشاد را نفى كرده است.^۲
ادّعا شده كه شيعه، نماز جمعه ندارد و روايتى، مستندِ اين ادّعا قرار گرفته است. عبد الجليل رازى در پاسخ، به اين روايت، اشكال مبنايى گرفته و آن را جزو اخبار آحاد دانسته كه موجب علم و عمل نيست و سندش مشتمل بر روات غير معتمد است. وى همچنين وجود آن در كتب معتمد را نفى كرده و سپس به بيان حكم نماز جمعه در شيعه در زمان حضور و غيبت پرداخته است.^۳
صاحب فضائح از پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نقل كرده كه: «يهود هذه الاُمّة الرافضة». نقض در پاسخ ردّ وجود چنين كلامى در كتب، نويسنده فضائح را مشمول اين سخن پيامبر خدا صلى اللَّه عليه و آله دانسته كه فرمودند: «من كذب علىّ متعمّداً فليتبوّأ مقعده من النار»^۴.^۵

ج. نقد و فهم حديث با توجّه به حكم عقل و فهم عرفى

عرضه متون به عقل، از روش‏هاى عقلايى و مورد توصيه معصومان عليهم السلام بوده است.^۶ فهم عرفى روايات نيز از نكات مهم در فقه الحديث است. ائمّه عليهم السلام با لسان مردم سخن مى‏گفتند؛^۷ آنها گاهى با مخاطب خاص مواجه بودند و مى‏توانستند سخنانى فراتر از فهم عرف عام و در سطح عرف خاص بگويند. گاهى فهم سخنان معصومان عليهم السلام داراى