قزوينى از روش «مقايسه عرفى»^۱ براى ردّ برخى ديدگاه‏ها و انتسابات، استفاده كرده است. او سخن صاحب فضائح را نقل مى‏كند كه گفت: «اينها[يعنى شيعه‏] را غرابى خوانند». سپس در پاسخ اظهار مى‏دارد كه شيعيان، حيفشان مى‏آيد كه پيامبر صلى اللَّه عليه و آله و امام على عليه السلام را به جبرئيل عليه السلام و ميكائيل عليه السلام تشبيه كنند، چه رسد به اين‏كه بخواهند ايشان را به دو كلاغ تشبيه نمايند هر چند از باب اوج شباهت باشد! ^۲ او در اين جا تشبيهى را كه صاحب فضائح به شيعه نسبت داده، با تشبيهى كه امكان وجود آن در شيعه بيشتر است، مقايسه كرده و بر اساس ردّ دومى، به نفى اوّلى اقدام مى‏كند.
عبد الجليل رازى، گزارشى را كه امام على عليه السلام گفته باشد: «در اوّل من سنگ بر شكم بسته بودمى از گرسنگى و اكنون در عهد عمر، دوازده هزار دينار عطاياى من است»،^۳ رد كرده و آن را دروغى دانسته كه در جايى نيامده است. سپس اين گزارش را با قضيه فدك مقايسه مى‏كند كه چه طور عمر، فدك را - كه ملك فاطمه عليها السلام بود - از وى غصب كرد. آن گاه اين قدر بخشنده شده كه دوازده هزار دينار به امير مؤمنان عليه السلام بدهد؟ او ادامه مى‏دهد كه اگر امام على عليه السلام ثروتى داشت به خاطر تلاشش در يَنبُع بود، نه عطاياى خلفا.^۴ وى در اين جا با مقايسه عرفى ميان قضيه مورد ادّعاى فضائح با جريان ثابت‏شده غصب فدك، به ردّ ادّعاى او مبنى بر كمك خلفا به اهل بيت عليهم السلام مى‏پردازد.

د. نقد و فهم حديث با توجّه به ظهور

يكى از ابزارهاى مهم در فهم و نقد حديث، ظهوريابى است. سيره عقلا بر اين است كه در كشف ظهورِ كلمات از لغت، ادبيات و سياق استفاده كنند. ظهور، تأمين كننده ظن به دلالت است و اين ظن متناسب با اهميت مظنون، مورد توجّه و اعتبار قرار مى‏گيرد. ^۵