معرفت خدا، توحيد و اسما و صفات از ديدگاه مرحوم عبد الجليل قزوينى‏ - صفحه 177

است كه امير مؤمنان عليه السلام مى‏فرمايد:
أوَّلُ الدينِ مَعْرِفَتُه؛۱
سرلوحه دين، معرفت خداست.

نيز مى‏فرمايد:
مَعرِفَةُ اللَّهِ سُبحانَه أعلى المَعارِف؛۲
معرفت خداى متعال، بالاترين معرفت‏هاست.

همچنين معرفت خداوند متعال، يكى از اهداف مهم خلقت انسان به شمار مى‏آيد. خداوند مى‏فرمايد:
(وَما خَلَقْتُ الجِنَّ وَالإِنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ؛۳
جنّ و انس را نيافريدم جز اين كه عبادتم كنند)
.
شكى نيست كه عبادت بدون معرفت، تحقّق پيدا نمى‏كند. از اين رو، امام رضا عليه السلام مى‏فرمايد:
أوَّلُ عِبادَةِ اللَّهِ مَعرِفَتُه؛۴
اساس عبادت خدا، معرفت اوست.

بالاترين كمال هر بنده‏اى آن است كه بتواند حقّ بندگى خويش را در برابر مولايش به خوبى ادا كند، و بنده خوبى براى وى باشد. كمال بندگى در صورتى به دست مى‏آيد كه انسان، با تمام وجود، تسليم خداوند متعال شود و در خدمت او قرار گيرد. بديهى است كه تسليم و خدمت به مولا بدون معرفت او امكان‏پذير نيست. چه بسا انسان كه با جهل و نادانى‏اش، به جاى بندگى مولاى خويش سر از بندگى ديگران در آورد. يا به جاى فروتنى و بندگى، مرتكب اعمالى شود كه نه تنها با شئون مولايش سازگار نيست كه توهين و جسارت به او محسوب مى‏شود. لذا امام حسين عليه السلام مى‏فرمايد:
اى مردم! خداوند متعال، بندگان را نيافريد جز اين كه او را بشناسند و آن گاه كه او را شناختند، عبادتش كنند و با عبادت او از بندگى ديگران، بى‏نياز گردند. ۵

1.نهج البلاغة، خطبه ۱۰.

2.تصنيف الغرر، ص‏۸۱.

3.سوره ذاريات، آيه ۵۶.

4.بحار الأنوار، ج‏۴، ص‏۲۲۸.

5.علل الشرائع، ص ۹.

صفحه از 216