است كه امير مؤمنان عليه السلام مىفرمايد:
أوَّلُ الدينِ مَعْرِفَتُه؛۱
سرلوحه دين، معرفت خداست.
نيز مىفرمايد:
مَعرِفَةُ اللَّهِ سُبحانَه أعلى المَعارِف؛۲
معرفت خداى متعال، بالاترين معرفتهاست.
همچنين معرفت خداوند متعال، يكى از اهداف مهم خلقت انسان به شمار مىآيد. خداوند مىفرمايد:
(وَما خَلَقْتُ الجِنَّ وَالإِنْسَ إِلّا لِيَعْبُدُونِ؛۳
جنّ و انس را نيافريدم جز اين كه عبادتم كنند).
شكى نيست كه عبادت بدون معرفت، تحقّق پيدا نمىكند. از اين رو، امام رضا عليه السلام مىفرمايد:
أوَّلُ عِبادَةِ اللَّهِ مَعرِفَتُه؛۴
اساس عبادت خدا، معرفت اوست.
بالاترين كمال هر بندهاى آن است كه بتواند حقّ بندگى خويش را در برابر مولايش به خوبى ادا كند، و بنده خوبى براى وى باشد. كمال بندگى در صورتى به دست مىآيد كه انسان، با تمام وجود، تسليم خداوند متعال شود و در خدمت او قرار گيرد. بديهى است كه تسليم و خدمت به مولا بدون معرفت او امكانپذير نيست. چه بسا انسان كه با جهل و نادانىاش، به جاى بندگى مولاى خويش سر از بندگى ديگران در آورد. يا به جاى فروتنى و بندگى، مرتكب اعمالى شود كه نه تنها با شئون مولايش سازگار نيست كه توهين و جسارت به او محسوب مىشود. لذا امام حسين عليه السلام مىفرمايد:
اى مردم! خداوند متعال، بندگان را نيافريد جز اين كه او را بشناسند و آن گاه كه او را شناختند، عبادتش كنند و با عبادت او از بندگى ديگران، بىنياز گردند. ۵
1.نهج البلاغة، خطبه ۱۰.
2.تصنيف الغرر، ص۸۱.
3.سوره ذاريات، آيه ۵۶.
4.بحار الأنوار، ج۴، ص۲۲۸.
5.علل الشرائع، ص ۹.