مفهوم امامت و ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام از نظر عبد الجليل رازى‏ - صفحه 243

عَلَى خَلْقِه.1
هنگامى كه خداوند متعال بنده‏اى را براى امور [ساير] بندگانش برمى‏گزيند، سينه‏اش را براى اين امر، فراخ مى‏سازد و چشمه‏هاى حكمت را در دلش به وديعه مى‏گذارد و به او علم را الهام مى‏كند... پس او معصوم و مورد تأييد و توفيق و تسديد الهى است و از خطا و انحراف و لغزش در امان است. خداوند اين امور را به او اختصاص داده است تا حجّت او بر بندگانش باشد و گواه بر خلقش.
بنا بر اين، بين عصمت و حجّيت و وجوب طاعت، ملازمت تام برقرار است. همچنين پاسدارى از دين - كه وظيفه و هدف اساسى امام الهى است - ، بدون داشتن مقام عصمت، امكان‏پذير نيست.
مرحوم عبد الجليل رازى، با توجّه به همين دلايل، عصمت را از شرايط لازم امامت شمرده و امامت غير معصوم را نفى مى‏كند. ايشان مى‏گويد:
شخصى كه عالم و معصوم نباشد، به امامت قبول نبايد كردن.2
ايشان با بهره‏گيرى از آموزه‏هاى اهل بيت عليهم السلام علم و عصمت را لازمه افتراض طاعت و از آن جداناشدنى مى‏داند و در باره امير مؤمنان عليه السلام مى‏گويد:
و على به حق و عالم و معصوم و امام مفترض الطاعة [بود].3
از نظر او كسانى را كه عصمت ندارند هرگز نمى‏توان امام دانست. اعتقاد شيعه، آن است كه غير معصوم، هر فضيلت و مقامى هم داشته باشد، امامتش پذيرفته نيست. عبد الجليل اين حقيقت را چنين بيان مى‏كند:
شيعت، خود صحابه رسول را با درجه ايمان و سبقت و وصلت و هجرت و ستر و عفّت و قبول شريعت و كتاب و سنّت، قبول نمى‏كنند به امامت، براى فقد عصمت و كثرت علم.4

1.الكافى، ج ۱، ص ۲۰۲.

2.نقض، ص ۵۷۵ - ۵۷۶.

3.همان، ص ۱۷۵.

4.همان، ص ۴۷۵.

صفحه از 264