مفهوم امامت و ويژگى‏هاى امامان عليهم السلام از نظر عبد الجليل رازى‏ - صفحه 220

خداوند، از خليفه قرار دادن آدم عليه السلام و تعليم اسما به او سخن مى‏گويد، ۱ و شيطان در مقابل، برترى خويش را بر آدم به واسطه مادّه آفرينش، مطرح مى‏كند. او امر خداوند به خضوع در برابر آدم عليه السلام را اطاعت نمى‏كند و در اعتراض مى‏گويد:
(أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِى مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ).۲
من از او بهترم. مرا از آتش آفريدى؛ در حالى كه او را از گِل خلق كردى.

در قرآن كريم، علاوه بر بيان اعطاى خلافت به حضرت آدم عليهم السلام، ويژگى‏هايى نيز براى برگزيدگان الهى، شمرده شده است: 1. علم الهى؛۳ 2. معجزه و بيّنه؛۴ 3. عصمت؛۵ 4. محدَّث بودن؛ ۶ 5. نص و نصب الهى؛۷ 6. وجوب طاعت و حق امر و نهى.۸
همچنين بر اساس آموزه‏هاى قرآن، مسئله جعلى بودن امامت و لزوم منصوص بودن امام از سوى خدا، در دوران همه انبياى الهى مطرح بوده است. مرحوم عبد الجليل رازى در اين باره مى‏گويد:
امّا جواب آنچه گفته است كه: «شيعه، امام نص گويند»، بلى، چنين است و اين، مذهبى ديرينه است... كه آدم، بر شيث نص كرد و بعد از وى، همه انبيا هم اين كردند.۹
بدين روى، در ميان مسلمانان نيز از همان صدر اسلام به آن پرداخته شده است. نويسنده كتاب نقض به تفصيل، جريان سقيفه و احتجاج مهاجرين و انصار با غاصبان خلافت را نقل مى‏كند كه در كلام آنان، ويژگى‏هايى همچون: وجوب طاعت امام الهى، لزوم عالم بودن امام، شأن هدايتگرى امام و منصوص بودن امام، مطرح شده است. ۱۰

1.ر.ك: سوره بقره، آيه ۳۰ - ۳۱.

2.سوره اعراف، آيه ۱۲؛ سوره ص، آيه ۷۶.

3.ر.ك: سوره كهف، آيه ۶۵؛ سوره بقره، آيه ۲۴؛ سوره قصص، آيه ۶۸؛ سوره فرقان، آيه ۶۳ و ۷۴؛ و ... .

4.ر.ك: سوره نمل، آيه ۴۰؛ و ... .

5.ر.ك: سوره احزاب، آيه ۳۳؛ سوره بقره، آيه ۱۲۴.

6.ر.ك: سوره فصّلت، آيه ۳۰.

7.ر.ك: سوره بقره، آيه ۱۲۴؛ سوره سجده، آيه ۲۴؛ سوره قصص، آيه ۶۸؛ سوره فرقان، آيه ۶۳ و ۷۴؛ و ... .

8.ر.ك: سوره نساء، آيه ۵۴؛ سوره بقره، آيه ۲۴۷؛ و ... .

9.نقض، ص ۶۴۱.

10.ر.ك: همان، ص ۶۰۲ - ۶۰۹.

صفحه از 264