در اين عبارت، روشن است كه هر چند وى شرايط، ويژگىها و نشانههاى امامت را به صورت تفكيك نشده بيان مىكند، با اين حال، توجّه دارد كه امامت، صرفاً با نص محقّق مىشود و امام منصوص بايد معصوم و عالم به دين باشد. از سوى ديگر، بيان اين فضايل، از باب يادآورى قبح «تقديم مفضول بر فاضل» است، چنان كه وى در جايى به اين حكم عقل اشاره مىكند و مىنويسد:
روا نباشد كه بعد از مصطفى، امير المؤمنين با فضل و عصمت در نماز اقتدا به كسى كند كه درست شده است كه تقديم مفضول بر فاضل قبيح است. ۱
و در جاى ديگر مىگويد:
و مذهب شيعت... آن است كه با وجود امير المؤمنين على عليه السلام بو بكر را و غير بو بكر را استحقاق امامت نيست به فقد شرايط موجبه.۲
ج. لزوم عصمت
عصمت در لغت، به معناى «منع» و «حفظ» است۳ و معصوم در اصطلاح شرع، كسى است كه به لطف خداوند سبحان، از هر گونه آلودگى به گناه و كارهاى زشت و ناشايست و پليد، دورى كند، در حالى كه توان انجام دادن آنها را داشته باشد.
امام صادق عليه السلام مىفرمايد:
الْمَعْصُومُ هُوَ الْمُمْتَنِعُ بِاللَّه مِنْ جَمِيعِ مَحَارِمِ اللَّه وَ قَدْ قَالَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى:(وَ مَنْ يَعْتَصِمْ بِاللَّه فَقَدْ هُدِيَ إِلى صِراطٍ مُسْتَقِيم)۴.۵
معصوم، كسى است كه به [عنايت] خداوند از همه حرامها حفظ مىشود و خداى - تبارك و تعالى - فرموده است:(هركس به حفظ الهى بپيوندد، به يقين، به راه راست هدايت شده است).
يكى از ويژگىهاى اساسى و ضرورى براى امام الهى، «عصمت» است و خداوند
1.همان، ص ۳۲۳.
2.همان، ص ۲۵۷.
3.لسان العرب، ج ۱۲، ص ۴۰۳.
4.سوره آل عمران، آيه ۱۰۱.
5.معانى الأخبار، ص ۱۳۲.