جايگاه اصطلاح «شيعه اصوليّه» در گفتمان كلامى عبد الجليل قزوينى رازى‏ - صفحه 377

بر اساس گفته وى، ديدگاه شيعه اصوليّه در خصوص امير مؤمنان عليه السلام اين بوده است كه جايگاه ايشان از همه انبيا پايين‏تر است؛ چرا كه نبى، درجاتى همچون: كتاب، شريعت و تحمّل رسالت و مشقّت دعوت دارد كه امام ندارد. طبق اين گفته وى، در ديدگاه شيعه اصوليّه امير مؤمنان عليه السلام برترين امام و پيامبر اسلام، برترين پيامبر است؛ امّا امير مؤمنان عليه السلام از انبيا بالاتر نيست.۱
صاحب كتاب نقض در جاى ديگرى تأكيد مى‏كند كه در مذهب شيعه اصوليّه، جايگاه امير مؤمنان عليه السلام از انبيا بزرگ، پايين‏تر است؛ ولى در عين حال، مقام ايشان از ملايكه، بالاتر است.۲
عبد الجليل قزوينى رازى نيز همانند ديگر اماميان سده‏هاى نخست هجرى، منكر علم غيب براى امامان در معناى تاريخى آن بوده است.۳ وى تصريح مى‏كند كه على عليه السلام علم غيب نداشته است. ۴ با توجّه به اين‏كه تلقّى اماميان سده‏هاى نخست از علم غيب، با اماميان سده‏هاى متأخّر، يكسان نبوده است، در نهايت، تحليلى در باره تمايز ديدگاه وى در باره علم امامان نمى‏توان ارائه كرد.
وى در باره باور به رجعت، با ديده ترديد نگريسته است.۵عبد الجليل در جاى

1.ر.ك: نقض، ص ۵۲۸ - ۵۲۹.

2.ر.ك: نقض، ص ۳۱۸.

3.نگارنده در رساله كارشناسى ارشد خود، به خوبى تفاوت تلقّى اماميان متقدّم و متأخّر از علم غيب را نمايانده است و در آن جا توضيح داده است كه اماميان متقّدم، منكر علم غيب براى امامان - براساس معناى متقدّم آن - بوده‏اند (ر.ك: گرامى، مؤلّفه‏هاى غلو نزد اماميه... ، ص ۱۰۸ - ۱۲۴).

4.ر.ك: نقض، ص ۲۵۷.

5.ر.ك: همان، ص ۲۸۶ - ۲۸۷.

صفحه از 426