لحن صريح و متشيّعانه آثار عماد الدين طبرى همچون كتاب كامل بهايى و تفاوت آن با آثار سده ششم هجرى، بر كسى پوشيده نيست كه اشارههايى بدان خواهد شد؛ امّا اهميّت بيشتر آثار وى بدين خاطر است كه داراى گزارشهاى مستقيمى در خصوص تغيير شرايط تقيّه در سده هفتم هجرى است.
وى در مقدّمه كامل بهايى به صراحت چنين مىگويد:
در بلاد مازندران، حدود يك قرن پيش، تنها پانصد تن شيعه بودند؛ امّا در حال حاضر، يعنى سال 675 قمرى، حتّى پانصد غير شيعى هم در آن يافت نمىشود.۱
اين گفتار وى به خوبى نشان دهنده تفاوت جدّى شرايط اجتماعى براى اماميان سده ششم و هفتم هجرى است.
عماد الدين طبرى در جاى ديگرى از مقدّمه كتابش به صراحت مىگويد كه گرچه تا چندى پيش، تقيّه بر اماميّه واجب بود، ولى در شرايط فعلى، تقيّه حرام شده است. عين عبارات او چنين است:
و تقيّه كه واجب بود بدين طائفه به نصوص... و امثال آن از آيات و اخبار، به سبب قلّت اعوان و انصار و كثرت اعدا، امروز به حضور ظهور اين دولت، حرام شد.۲
وى بر اين باور است كه علماى اماميّه، تقيّه كرده و بسيارى از مطالب را نياورده و تنها با كنايه بيان كردهاند. خود وى نيز بيان مىكند كه در دو دانگ از شش دانگ مطالبى كه مىدانسته، تقيّه كرده است و تنها چهار دانگ را آورده است.۳
كتاب أسرار الإمامه عماد الدين طبرى نيز حاوى گزارشهايى از آن دوره است كه بسيار با اهميت است. جالب توجّه اين كه وى اين كتاب را - كه معرّب يكى از
1.كامل بهايى، ص ۲۴.
2.همان، ص ۲۶.
3.«فوايد تاريخى و نكات كتابشناسانه در آثار عماد الدين طبرى»، جعفريان، مجلّه آينه پژوهش، ش ۵۰، ص ۲.
