دفاع از اماميه و برائت از اسماعيليه در كتاب «نقض» - صفحه 428

النواصب فى نقض «بعض فضائح الروافض» معروف به نقض، انجام داده و به زيبايى از عهده آن برآمده است.
وى در دفاع از اماميه، تبيينى دقيق و شفّاف از عقايد و احكام مكتب اهل بيت عليهم السلام ارائه مى‏دهد و مرز بين اماميه و اسماعيليان نزارى، مستعلوى و قرمطى را مشخص مى‏كند و در عين دفاع، حمله را نيز فراموش نمى‏كند. ابتدا سعى مى‏كند صف «سلجوقيان حنفى» را از «حنابله» و «اصحاب الحديث» جبرگرا، جدا كند و سپس آراى ظاهرگرايان را مخالف منافع و مقاصد خلافت عبّاسى جلوه دهد.
كليدواژه‏ها: شيعه، ملحد، قرمطى، صباحيان، اماميه، باطنيه.

ورود

رشته كوه البرز و دامنه‏هاى جنوبى و شمالى آن، از نخستين سده‏هاى تاريخ اسلام، شيعيان و فرقه‏هاى مختلف اهل سنّت را در خود جاى داده بود و با شروع فعاليت‏هاى حسن صباح در سال 483 ق،۱ پيروان مذهب جديد «نزاريه» نيز وارد تركيب جمعيتىِ منطقه شدند و از اين ديدگاه، منطقه البرز به پنج منطقه آيينى تقسيم شد:
1. مناطق اماميه: شهرهايى مانند: قم، آوه، كاشان، ارم، سارى و... كه پيروان مكتب اماميه در آنها سكونت داشتند.
2. مناطق اهل سنّت: شهرهايى مثل: ساوه، همدان، اصفهان و... كه بيشتر ساكنانشان اهل سنّت بودند.
3. مناطق زيديه: برخى آبادى‏هاى گيلان و طبرستان، به زيديان گرايش داشتند.
4. مناطق نزاريه: قلعه‏هاى الموت، ارژنگ، و... محل سكونت اسماعيليه نزارى بود.
5. مناطق مشترك: شهرهايى مانند: قزوين و رى، محلّ اجتماع پيروان فرقه‏هاى مختلف‏۲ و محلّ تلاقى فكر و انديشه پيروان آنها بود و گاهى دچار جنگ‏هاى مذهبى

1.در اين باره، ر.ك: تاريخ گزيده، حمد اللَّه مستوفى.

2.ر.ك: احسن التقاسيم، ج ۲، ص‏۵۹۱؛ معجم البلدان، ج ۱، ص ۵۰ و ج ۳، ص ۱۷۲ و۱۷۹.

صفحه از 448