عبد الجليل، شيعه اصوليه همان عقل‏گرايان معتدل، همچون: شيخ مفيد، سيّد مرتضى، شيخ طوسى، محمّد فتّال نيشابورى، ابوعلى طبرسى و ابو الفتح رازى است.^۱
از ويژگى‏هاى طرفداران اين گرايش، آن است كه سخن به قاعده مى‏گويند و پا از گليم بيرون نمى‏گذارند. براى نمونه، عبد الجليل در جواب اين سخن كه شيعيان «صحابه بزرگ و سلف صالح و زنان رسول را دوست ندارند و بد گويند» مى‏گويد:
[اين‏] نه مذهب اصوليان است؛ چنان كه صعود و نزول جايز دانستن بر خداى تعالى، نه مذهب سنّيان است. امّا شبهت نيست كه شيعه اصوليه، مرتبت هر يك از اين جماعت به اندازه گويند. گويند: على بهتر است از ابو بكر، و حسن از عمر، و حسن از عثمان، و فاطمه از عايشه، و خديجه از حفصه، و صادق از ابوحنيفه، و كاظم از شافعى. و امامت بو بكر و عمر، اختيار خلق گويند، و امامت على و اولادش، نصّ دانند از فعل خدا. و عاقلان دانند كه اين نه دشمنى بو بكر و عمر باشد، و نه دشنام و بد گفتنِ صحابه و تابعين، و اگر به خلاف اين حوالتى هست، بر حشويه و غلات است، نه بر اصوليان.^۲
در اين عبارات، به‏خوبى مى‏توان انصاف علمى و شيوه محقّقانه مؤلّف نقض را ديد. او اوّلاً، از اهل سنّت دفاع مى‏كند و مى‏گويد ما بسيارى از آنچه در باره سنّيان مى‏گويند، نمى‏پذيريم و مى‏دانيم كه خلاف مى‏گويند. ثانياً سخن ما بيش از اين نيست كه على برتر از ابو بكر بود. اين سخنْ كجا و آنچه در سده‏هاى پسين در ميان خواص و عوام، در باره خلفا رواج يافت، كجا؟! ثالثاً، در مرزبندى عبد الجليل، حشويه، نه تنها بيرون از مذهب، كه بيرون از دين است. بنا بر اين چنانچه ما ناصبيان را سنّىِ حقيقى نمى‏دانيم، سنّيان نيز نبايد اهل حشو و غلو را شيعه پندارند و باورهاى آنان را به ما شيعه اصوليه نسبت دهند.^۳ بنا بر اين، آماج حقيقىِ نقدهاى نقض، بيشتر گرايش‏هايى