7 : جغرافياى رى و قزوين در كتاب «نقض»
على ملكى ميانجى ۱
چكيده
رى و قزوين، دو شهر مهم از نواحى مركزى ايران هستند. ناحيه رى به عنوان منطقهاى مهم از دوران مادها تا زمان حاضر، اهميت سياسى خود را با نوساناتى حفظ كرده است. مركز اين ناحيه، شهر رى در سدههاى نخستين اسلامى تا عصر مغول، از مهمترين شهرهاى جهان و اُمّ البلاد شمرده مىشده است. در دوره اسلامى، ابتدا اين شهر، داراى مذهب اهل سنّت با گرايش اُمَوى بود؛ امّا كم كم تشيّع در آن رواج يافت، به گونهاى كه در عصر مؤلّف نقض، در ميانه سده ششم هجرى، غالب جمعيت آن را شيعيان تشكيل مىدادند. با اين همه، مذاهب و فرقهها و نحلههاى اعتقادى مختلفى در آن مىزيستند. كتاب نقض، بازتاب اطلاعات سودمندى از اين شهر است. جغرافياى رى در اين نوشتار، با عنايت به اين اثر تدوين يافته است.
شهر قزوين، شهرى مهم در شمالِ ناحيه مركزى ايران قرار دارد كه قدمت آن به دوران ساسانيان مىرسد. اين شهر در سدههاى نخستين اسلامى، رشد و گسترش چشمگيرى يافت. تا عصر مؤلّف نقض، مذهب اين ناحيه،
1.استاد و پژوهشگر تاريخ، جغرافيا و كلام.
