مغول است. در اين دوران، اكثريت جمعيت رى، شيعه امامى بودند، با اين همه، مذاهب و فرقهها و نحلههاى اعتقادى گوناگونى در آن رواج داشت. كتاب نقض بازتاب اطلاعات ارزشمندى از اين شهر است كه راقم سطور در تدوين اين نوشتار، از آن بهره فراوانى برده است.
رى در دوران تاريخى پُر سابقه خود، اسمها و لقبهاى متعدّدى را بر گرفته است. فهرستى از اين اسمها، اين چنين است:
آرساسيا، آرساكيا، ارازى، ارساگيا، ارشكيه، اروپوس، اَلرِّى، اورپا، اورپس، اورپوس، ائوروپوس، بت رازيكايه، حضرت عبد العظيم، دورا، رِ، راجيس، راجيش، راجيك، راز، رازى، رازوك، راژس، راك، راكس، راكيا، راگ، راگا، راگاى، راگز، راگس، راگو، راگيا، راگيانا، رام اردشير، رام پيروز (رام فيروز)، رائى، راورپُس، راى، رغه، رك، رگ، رگا، رگس، رگه، رى اردشير، رىشهر، شيخ البلاد، ماد پايين، ماد راجيانا، ماد رازى، ماد راگيان، ماد راگيانا، ماد رگيانا، ماد سفلى، محمّديه، مدى، ئوروپوس، عروس البلاد، امّ البلاد ايران، ماه جان، باب الأبواب الأرض، سوق العالم، بلدة البلاد، مهديه، راگ كا آن، ازارى. ۱
در پيش از اسلام، نام رى در دو منبع متعلّق به يهود در توبيت، به صورت «راگس» )Rages( و در ژوديت، «راگو» )Ragu( و در اوستا، «رغه» )Ragha(و در كتيبه بيستون (كتيبهاى از داريوش هخامنشى)، «رگا» )Raga(ذكر شده است. نام رى را در منابع يونانى، «راگو» )Rhagoe(، «راگا» )Rhaga(، «راگيا» )Rhageia(، در سريانى «Rai»، در ارمنى «Re»، در پهلوى «Rak»، «Rag»، «Rahg»، «Rai» و در زبانهاى اروپايى نيز بدان
1.فرهنگنامه تطبيقى نامهاى قديم و جديد مكانهاى جغرافيايى ايران و نواحى مجاور، عليرضا چنكگى، ص ۲۱۲؛ هفت اقليم، امين احمد رازى، ج ۳، ص ۳؛ نزهة القلوب، حمد اللَّه مستوفى، ص ۵۲؛ مجمل التواريخ والقصص، مؤلّف ناشناخته، ص ۴۳؛ سياحتنامه شاردن، ترجمه: محمّد عبّاسى، ج ۳، ص ۵۵؛ تطبيق لغات جغرافيايى قديم و جديد ايران، محمّد حسنخان اعتماد السلطنة، ص ۹۵؛ آكام المرجان، اسحاق بن حسين منجّم، تحقيق: فهمى سعدى، ترجمه: محمّد آصف فكرت، ص ۶۷.