والخيرات، وهى محطّ الحاجّ على طريق السابله وقصبة بلاد جبال.۱
و آن - رى - شهرى مشهور و يكى از امّهات بلاد و شهرهاى سرشناس است. داراى ميوهها و نعمتهاى فراوان، منزلگاه حاجيان است به راه سابله، و مركز بلاد جبال است.
2. وابستگى منطقهاى رى
رى از نظر شأن سرزمينى و محدوده سياسى و جايگاهش در مجموعه كشورى و منطقهاى، از اهميت ويژهاى برخوردار بوده است. اين سامان در ادوار مختلف تاريخى، وابستگى تقسيمات كشورى و ناحيهاى خاصى را سير كرده است كه اين چنين است: پيش از اسلام: از شهرهاى بزرگ ماد، ماد راگيانا، ماد پايين، رَگَ، پَهله، پادوسپان شمال؛ بعد از اسلام: از نواحى جبال (كوهستان)، ديلم و طبرستان، خراسان، عراق عجم، عراق، خره رى، تومان رى، الكاى رى، بيگلربيگى رى، دار الخلافه تهران، ولايت تهران، استان دوم، استان مركزى و استان تهران.۲
در بررسى تاريخى اين نواحى روشن مىشود كه بيشتر مورّخان و جغرافىدانان در اكثر ادوار تاريخى، رى را از نواحى ماد يا جبال عراق عجم برشمردهاند. هر چند در پارهاى از مقاطع، به خاطر سلطه حكومتها و يا تغيير تقسيمات كشورى، اين چنين نبوده است. يا در مقاطعى از تاريخ، رى از نظر تقسيماتى، در شمار نواحى خاصّه و تيول واحدهايى از نظامِ وقت كشور محسوب مىشده است.۳
جبال يا عراق عجم - كه منطبق با ماد بزرگ است - مشتمل بر نواحى مركزى و غربى ايران است. اين نواحى در خلال چندين سده نخستين اسلامى، جبال يا قهستان و عراق خوانده مىشد،۴ و در عصر عبد الجليل قزوينى و پس از آن نيز ادامه داشت.
1.معجم البلدان، ج ۳، ص ۱۱۶.
2.جغرافياى رى، على ملكى ميانجى، ص ۱۰۶.
3.همان جا.
4.همان، ص ۱۱۷ - ۱۲۳. يادآور مىشود كه قهستان معروف متعلق به ناحيه مركزى و غربى بوده است و قهستان ديگرى در جنوب خراسان قرار داشته است.
