مىگفتهاند و بخش دوم را «رى زيرين» يا «رى سفلى» مىناميدهاند. ۱
در مجمل التواريخ (نوشته شده به سال 520ق) معاصر مؤلّف نقض آمده است:
[بعد از خرابى كامل رى] منوچهر بدين جايگاه از نو بنا نهاد. و آن را «ماه جان» نام كرد و آن خرابه را «رى برين» خواندندى و ديگر «رى زيرين» مهدى امير المؤمنين در آن بيفزود، محمّديه خواندند.۲
رى همانند ديگر شهرهاى بزرگ، از سه قسمت تشكيل مىيافت: يكى شهرستان (شهر درونى، يا شارستان) و ديگرى كهندژ (شهر بيرونى يا قلعه) و سوم بازار (ربض). همچنين ارك بر بالاى كوهى منفرد و كوچك قرار داشت كه از آنجا تمام شهر ديده مىشد.۳
7. محلّههاى رى
بسيارى از شهرها در منابع و مآخذ جغرافيايى، فاقد شرح تفصيلى اجزاى شهرى اند. با وجود بزرگى شهر رى، نام معدودى از محلاّت آن در منابع كهنْ ياد شده است؛ امّا كتاب نقض، اين كاستى را به صورت نسبى جبران نموده است. نام اين محلاّت بدون اطلاعات تفصيلى در جدال كلامى ميان صاحب بعض فضائح الروافض و صاحب بعض مثالب النواصب معروف به نقض - كه هر دو از اهالى رى بودهاند - ياد شده است. در كتاب رى باستان، اين محلاّت با استناد به متون كهن و با عنايت به منبع پيشگفته، تبيين و تشريح شدهاند.۴ در اين جا با توجّه به اين تحقيقات و جستجو از كتاب نقض، محلّههاى رى گزارش شدهاند:
باطان: باطان، يكى برزنهاى رى به شمار مىرفت كه بخشى از آن سنّى مذهب بودند.۵صاحب نقض در مقام هجو محلّههاى سنّىنشين، با وصف «رهالان باطان»۶ و
1.همان، ص ۱۶۷.
2.مجمل التواريخ و القصص، ص ۴۳.
3.جغرافياى مفصل ايران، مسعود كيهان، ج ۲، ص ۳۵۹؛ طبرسى و مجمع البيان، حسين كريمان، ج ۱، ص ۱۲۴.
4.ر. ك: رى باستان، ج ۱، ص ۱۸۸ - ۲۱۳.
5.همان، ج ۲، ص ۸۸.
6.نقض، ص ۵۹۵.
