شمار شهرهاى شيعهنشين از آن نام برده است.۱
نرمين، سروهه، خوابه: عبد الجليل رازى از اين سه منطقه، به نيكويى ياد كرده است و اين نشان شيعه بودن اين مناطق است. عبارت وى چنين است:
شب خيزان نرمين و سروهه و معتقدان خوابه ...۲
مزدقان: ياقوت نوشته است كه مزدقان، شهركى معروف از نواحى رى، ميان رى و ساوه قرار دارد.۳ مؤلّف نقض، دو مورد از اين شهر ياد كرده و مذهبش را سنّى نوشته است؛۴ امّا مردم اين شهرك، در ادوار بعد به تشيّع گرويدند. مزدقان هم اكنون در بخش نوبران ساوه قرار دارد.۵
ب. جغرافياى قزوين
1 . جغرافياى تاريخى قزوين
قزوين، يكى از شهرهاى مشهور ناحيه شمال مركزى ايران است كه از پيشينه كهنى برخوردار است. در جغرافياى سدههاى نخستين اسلامى، عدهاى اين شهر را در شمار شهرهاى بلاد جبل يا مادِ بزرگ يا پَهله شمردهاند و برخى نيز آن را از ناحيه ديلم دانستهاند كه در ادامه به آنها اشاره مىشود.
بلاذرى در گزارش فتح قزوين به دست براء بن عازب نقل كرده است:
دژ قزوين را به فارسى كشوين گويند.۶
ابن خردادبه، در شرح بلاد پهلويان از قزوين و دو شهر «موسى» و «المبارك» در آن، نام برده است. ۷
ابن حوقل نيز نوشته است:
قزوين شهرى است داراى حصار و در درون آن شهرى كوچك هست و
1.همان، ص ۴۳۷.
2.نقض، ص ۳۶۴.
3.معجم البلدان، ج ۵، ص ۱۲۱.
4.نقض، ص ۴۳۸ و ۶۲۲.
5.لغتنامه، دهخدا، ج ۱۳، ص ۲۰۷۴۷.
6.فتوح البلدان، احمد بن يحيى بلاذرى، ص ۳۱۳.
7.المسالك والممالك، ابن خردادبه، ص ۴۲.
