جغرافياى رى و قزوين در كتاب نقض - صفحه 281

در عصر هارون، قزوين به مدّت دو سال به دست يحيى بن عبد اللَّه صاحب ديلم افتاد.۱ در ميانه سده سوم، عدّه‏اى از سادات پس از درگيرى با دُلَفيان،۲ به قزوين مهاجرت كردند و بر شهر حاكم گرديدند؛ امّا با يورش موسى بن بُغا فرمانده معتز خليفه عبّاسى منهزم گشته، به داعى كبير، بنيان‏گذار سلسله علويان طبرستان پيوستند.۳ قزوين در تصرّف داعى بود. در حمله فرمانده مذكور، نيروهاى داعى هزيمت شدند و اين شهر به دست نيروهاى خليفه عبّاسى افتاد؛۴ امّا اين شكست مقطعى بود. دو باره سادات در رى و قزوين سر بر آوردند و از حاكمان و سروران اين نواحى شدند، آن چنان كه ممدوح شاعران گشتند و اشعار در توصيف آنان سروده شد. ۵ عبد الجليل رازى نوشته است:
و از متملّكان و رؤسا و سادات رى و قزوين از متقدّمان چون سيّد ابو القاسم دو گيس از كلار و كجور به رى آمد، و امير و پادشاه رى شد از اولاد حسن بن على عليهما السلام و پسرش سيّد حسين بن [عباد] و منزلت او، و سيّد ابو ابراهيم، و سيّد حمزه شعرانى كه بُندار رازى را در مدح ايشان قصايد است كه چون بخوانند بدانند و از متأخّران چون خاندان سيّد علوى رئيس و حاكم، و خاندان سيّد كامل نقيب و برادرش سيّد ابو العبّاس و درجه و مرتبت سيّد كبير شمس الدين الحسنى ... و پسرش امير سيّد كبير جمال الدين على عديم النظير ... و سيّد عماد الدين شرف نقيب و رئيس و مقبول و محترم و برادرش عزّ الدين پادشاه، و امير على هر دو معروف و معتبر، و

1.سيماى تاريخ و فرهنگ قزوين، پرويز ورجاوند، ج ۱، ص ۱۲۳. طبرى درگيرى عبّاسيان با يحيى بن عبد اللَّه را در حوادث سال ۱۷۶ق، آورده است (تاريخ طبرى، ابن جرير طبرى، ج ۱۰، ص ۵۴).

2.دلفيان، يكى از حكومت‏هاى محلّى ايران در سده سوم هجرى بود كه بر بخشى از نواحى مركزى و غربى ايران سيطره داشتند.

3.ر. ك: تاريخ قم، ص ۶۴۱.

4.تاريخ گزيده، ص ۷۷۵.

5.ر.ك: تاريخ ادبيات در ايران، ج ۲، ص ۶۵. ذبيح اللَّه صفا از خاندان‏هاى مشهور عراق [عجم‏] به خاندان‏هاى نقباى رى و قم اشاره كرده و نوشته است: غالب آنان ممدوح شعراى بزرگ قرن ششم واقع شده‏اند. كاستى اين گزارش، فقدان ذكر جايگاه سادات قزوين است.

صفحه از 290