است. ۱ شيخ طوسى در فهرست خود، او را «فقيه جليل و ثقه» خوانده است. ۲
امام حسن عسكرى عليه السلام در نامهاى به ابن بابويه، او را شيخ فقيه و مورد اعتماد خود معرّفى كرده و در حقّ وى دعا كرده است. متن سخن امام چنين است:
امّا بعد اُوصيك يا شيخى و معتمدى و فقيهى أبا الحسن على بن الحسين القمى وفّقك اللَّه لمرضاته و جعل من صلبك أولاداً صالحين برحمته... . ۳
ابن بابويه، هنگامى كه در عهد نيابت خاص ابو القاسم حسين بن روح، به عراق رفت، با وى ديدار كرد و پرسشهايىاز وى نمود.
سپس از وى خواست كه نامهاى را به امام برساند و از ايشان بخواهد تا براى فرزنددار شدن او دعا كند. امام مهدى عليه السلام در پاسخ نوشتند:
قد دعونا اللَّه بذلك و سترزق ولدين ذكرين خيرين. ۴
پس از آن، خداوند به وى دو پسر به نامهاى ابو جعفر و ابو عبد اللَّه عطا كرد. شيخ صدوق، خود با اشاره كردن به اين واقعه، بدان افتخار مىكرده و مىگفته:
انا ولدت بدعوه صاحب الأمر عليه السلام. ۵
شيخ طوسى نيز داستان اين ولادت به دعاى امام را نقل مىكند. ۶
سال تولّد على بن بابويه معلوم نيست؛ امّا با توجّه به صدور نامه از امام حسن عسكرى عليه السلام خطاب به وى - كه وى را شيخ و فقيه خوانده - بايد در آن زمان، مرد كاملى بوده باشد. شهادت امام در سال 260ق و وفات على بن بابويه در 329ق، نشانگر عمر طولانى اوست. محدّث نورى با اشاره به اين نكته كه اگر سال صدور نامه امام، همان سال وفاتش باشد، ابن بابويه، هفتاد سال پس از آن عمر كرده است، مىگويد:
اگر در آن زمان، شيخ بود، پس وى از معمّران به شمار مىآيد و اگر جوان
1.رجال النجاشى، ص۲۸۱.
2.الفهرست، طوسى، ص۱۵۷ .
3.مناقب آل ابى طالب، ج۳، ص۵۲۷؛ بحار الأنوار، ج۵۰، ص۳۱۷ .
4.بحار الأنوار، ج ۵۱، ص ۳۰۶.
5.رجال النجاشى، ص۲۶۱ .
6.الغيبة، طوسى، ص۳۰۷ .
