خاندان بابويه در كتاب «نقض» - صفحه 304

تأمّلى به انصاف بكند، غايت جهل و نادانى اين ناقل بداند... و بو جعفر طوسى، شيخ كبير بو جعفر بابويه را كجا ديد؟ و ابو طالب و ابو عبد اللَّه بابويه در عهد ما بودند، ايشان متقدّمان را كجا دريافتند؟ ۱
نويسنده سنّى در ضمن ادّعاهايش، نسبت كم‏حرمتى از سوى خواجه نظام الملك به شيخ ابو طالب بابويه مى‏دهد كه عبد الجليل به او پاسخ داده و شيخ را به نيكى مى‏ستايد و مى‏گويد:
و امّا آنچه بعضى از اسامىِ اين طايفه را ياد كرده است كه خواجه نظام الملك ايشان را كم‏حرمتى داد، خلاف راستى است كه اين جماعت از نظام الملك، عطاياى بسيار و صلت‏هاى عظيم ستده‏اند ... و بو طالب بابويه، سال‏ها واعظ و مذكّر مسلمانان بوده است و امانت و فضل او ظاهر و باهر. ۲

د. ابو عبد اللَّه بابويه‏

از ديگر دانشوران خاندان بابويه، ابو عبد اللَّه بابويه است كه از بزرگان عصر خود بوده است تا جايى كه نويسنده سنّى، او را از واضعان مكتب شيعه دانسته و با تعبير «مجوسى» از وى ياد كرده است. ۳اگر چه كنيه ابو عبد اللَّه براى چند تن از افراد خاندان بابويه وجود دارد، ولى با زمان زندگى فرد مورد بحث فرق مى‏كند. با تأسّف، چهره وى براى ما به خوبى روشن نيست و اين ابهام، به گونه‏اى است كه حتّى محدّث اُرموى در باره‏اش به اشتباه افتاده است. اُرموى در ذيل نام ابو عبد اللَّه بابويه، در چاپ نخست كتاب، ابو عبد اللَّه بابويه را همان شيخ منتجب الدين دانسته است؛ ولى در چاپ بعد، آن را بدين شكل اصلاح كرده است:
مراد از ابو عبد اللَّه بابويه، به‏طور قطع، غير منتجب الدين صاحب الفهرست است؛ زيرا وى در زمان تأليف كتاب نقض، آن شهرت را نداشته كه عبد الجليل، نام وى را جزء بزرگان شيعه ياد كند؛ بلكه بسيار كوچك بوده است.

1.همان، ص ۲۳ - ۲۵.

2.همان، ص‏۱۴۴ .

3.همان، ص‏۲۵.

صفحه از 314