3. ويژگىهاى محتوايى
يك. فضاى مناظره
فضاى بيشتر كتابهاى مناقبمحور را مىتوان فضاى مناظره دانست. همان گونه كه در فنّ مناظره، حاضر جوابى و اسكات خصم، از اهمّيت بهسزايى برخوردار است، و گاه فرد مناظره كننده، بيش از آن كه به دنبال بيان درست مطلب باشد، خاموش كردن مخالف را مىپسندد، در برخى از كتابهاى مناقبمحور نيز اين گونه است. بنا بر اين، گاه بعضى از روايات كتابهاى مناقب، از استوارىِ چندانى برخوردار نيستند.
دو. تساهل عمومى
تساهل عمومى، در بيان فضائل و مناقب از ديرباز وجود داشته است. حتّى متقدّمان از بزرگان شيعه نيز در بيان مناقب، دچار اين تساهل بودهاند.
سه. اسطورهسازى
زيادهگويى يا اسطورهسازى نيز اشكالى است كه به برخى از راويان و مناقبگويان وارد است. مناقبگويان، گاه كوه سازى از كاه را عملى مقدّس مىشمارند و از اين راه، آسيبها و خراشهايى را به صورت زيباى تشيّع وارد ساختهاند.
چهار. كاربرد واژگان توهينآميز
در كتابهايى كه در پاسخ به فرد يا گروه خاصى تأليف شده است، گاه واژگانى توهينآميز ديده مىشود كه از ساحت نقد علمى به دور است. ۱ البته توهينهاى علمى قزوينى رازى در كتاب نقض، تنها خطاب به مخاطبش نويسنده بعض فضائح الروافض است و نه تمام اهل سنّت. اين در حالى است كه مخاطب وى در توهينهاى خويش به تمام شيعيان، جسارت كرده است.
1.عبد الجليل در كتاب نقض، بارها به مخاطب خويش توهين كرده است، اگرچه مخاطب او نيز در توهين، پيشدستىكرده است؛ امّا شايسته نبود كه رازى تلافى كند. قزوينى مخاطبش را معمولاً با عبارات «خارجى ملعون، ناصبى، مجبّر مشبّهى و...» خطاب مىكند.
