ذمّى غير مسلمان فرض كرده كه در بدو آشنايى با مسلمانان، با اختلافات گوناگون مذاهب اسلامى روبه‏رو مى‏شود و سعى مى‏كند تا از بين متون اكثريت مسلمانان يعنى اهل سنّت، حق را بيابد. ^۱ بنا بر اين، جمعى از نويسندگان با انگيزه حلّ اختلافات، قدم به عرصه مناقب‏نگارى گذاشته‏اند. چه بسا اين گروه، نگارش خود را فرا مذهبى مى‏دانستند و بر اين باور بودند كه اگر هر كدام از عامّه نيز با رويكرد انصاف، اين آثار را مطالعه كنند، نگاهشان تغيير خواهد كرد.

دو. دانش‏افزايى شيعيان‏

تبليغات دستگاه‏هاى حاكمان از يك سو و نشر روايات فضايل صحابه و فرافكنى عالمان عامّه از سوى ديگر سبب مى‏شد كه رسانه‏هاى اصلى، همواره مروّج انديشه عامّه باشند. افزون بر اين، سختگيرى‏هاى حاكمان بر شيعيان نيز در اين دو سده، بسيار مشهود بوده است. اين مجموعه عوامل، سبب رويگردانى بيشتر مردم از ولايت شده بود. ^۲
به نظر مى‏رسد كه گروهى از مناقب‏نويسان در اين دوران، با هدف حلّ اختلافات شيعه و سنّى، به نگارش‏هاى مناقب‏محور روى آورده‏اند. برخى نظير ابن بطريق و ابن شهر آشوب، به اين نكته تصريح كرده‏اند. البته گروهى ديگر نيز براى حفظ انديشه‏هاى شيعى و پاسدارى از كيان تشيّع، دست به قلم گرفته‏اند. گروه دوم، اصرارى بر نقل مطالب از منابع عامّه نداشته‏اند، هرچند از باب «الفضلُ ما شَهِدَت به الأعداء» كه يعنى فضيلت آن است كه دشمنان نيز به آن اعتراف كنند، گاه به سخنان عامّه نيز توجّه كرده‏اند. تلاش طبرى در بشارة المصطفى، بيشتر تلاشى درون‏گروهى است. اين دسته از نويسندگان، به هدف دانش‏افزايى شيعيان، آثارى را خلق كردند تا