شيعيانى را كه از ضعف عقيدتى برخوردارند، در مقابل هجمههاى دشمنانْ مجهّز كنند. شيخ محمّد بن على طبرى (زنده در سال 553ق) در ديباچه كتاب بشارة المصطفى لشيعة المرتضى مىنويسد:
... امّا آنچه سبب شد كه من اين كتاب را سامان دهم، اين است كه مشاهده كردم جمع كثيرى و گروه بسيارى كه آنها را شيعه مىنامند، تشيّع را نمىشناسند و مرتبه و مقام آن را نمىدانند و حقش را اداء نمىكنند و حرمتش را پاس نمىدارند. حال آن كه بر عاقل واجب است كه اگر با چيزى همراه است، آن را به خوبى بشناسد تا اگر محترم است، بتواند به خوبى اكرامش كند و اگر عزيز است، عزيزش دارد و آن را از پلشتىها نگاه دارد. من اين كتاب را گرد آوردم تا مجموعهاى باشد از مباحثى كه در بردارنده منزلت تشيّع و درجات شيعه و كرامات اولياى الهى يعنى ائمّه اطهار باشد. ۱
سه. مناظره و پاسخگويى به عالمان عامّه
يكى ديگر از عواملى كه سبب فزونى كتابهاى مناقبمحور و نظير آن در اين دوران شد، پاسخگويى به عالمان عامّه بوده است. شيوه پاسخگويىها گاه به صورت مناظره نظير كتاب نقض و الاحتجاج و گاه به صورت بيان مناقب از منابع عامّه نظير مناقب آل ابى طالب و العمدة بوده است.
در همين راستا، عبد الجليل قزوينى رازى، كتاب نقض، ابو منصور طبرسى (م500ق) كتاب الاحتجاج، ابن رزّيك المصرى (م556ق) كتاب الاعتماد فى الرّد على أهل العناد، فخّار بن معد موسوى (زنده در سال 630ق) كتاب الحجّة على الذاهب إلى تكفير أبى طالب (ايمان أبى طالب) و محمّد بن حسين رازى (زنده در سال 658ق) كتاب نزهة الكرام و بستان العوام (به فارسى) را نگاشتهاند.
همچنين كتاب بناء المقالة الفاطمية فى نقض الرسالة العثمانية اثر ابو الفضائل احمد بن موسى بن طاووس (م 673 ق)، از مهمترين آثارى است كه در پاسخگويى به
1.مناقب آل ابى طالب، ج ۱، ص ۱۳.
