سيطره سبك مناقب‏ نگارى در «سده ششم و هفتم هجرى» - صفحه 347

يُؤْمِنُوا إذْ جاءَهُمُ الْهُدى‏ وَ يَسْتَغْفِرُوا رَبَّهُمْ؛ مردمان را چون به راه هدايت فرا خواندند، هيچ چيز از ايمان آوردن و آمرزش خواستن، بازشان نداشت) 1. 2
ابن شهر آشوب با همين انگيزه، سعى كرده است تا به اين گونه موارد در كتاب مناقب خويش پاسخ گويد.

- تضعيف روايات مناقب‏

گروهى از عامّه، وجود روايات مناقب را در منابع خودشان منكر نبوده‏اند؛ امّا به دنبال از حجّيت انداختن اين روايات، صدور آنها را منكر شده و آنها را ساختگى دانسته و يا تضعيف كرده‏اند. گفتنى است كه اين، شيوه متداول عامّه بوده و در سراسر كتاب‏هاى الموضوعات، ميزان الاعتدال، لسان الميزان و الكامل، روايات مناقبى مشاهده مى‏شود و يكى از ادلّه اصلى تضعيف روايات المستدرك على الصحيحين حاكم نيز گزارش رواياتى نظير روايت «طير مشوى» است. ابن شهر آشوب با اشاره به همين نكته مى‏نويسد:
و گروهى از عامّه، اكثر مناقب را مانند احاديث حباب، ثعبان، اسد، جان، سفرجل و رمان را نقل مى‏كنند؛ ولى مى‏گويند: «هذا إفك قديم وبهتان عظيم»... . و گروهى از عامّه راويان روايات مناقب را جرح و قدح مى‏كنند و يا الفاظ روايات را مشكلدار مى‏دانند و در معانى آن خدشه مى‏كنند. ۳
برخى نيز متون روايات را خلاف عقل و نقل دانسته و از اين رو، اين روايات را انكار مى‏كنند. نويسنده كتاب بعض فضائح الروافض به برخى از اين امور اشاره كرده و عبد الجليل رازى نيز بر مبناى مناظره، پاسخ گفته است. وى در كتاب نقض چنين آورده است:
امّا آنچه گفته است: «گويند: آنچه على كرد، مقدور آدميان نباشد» هر كه را از عقل و علم، اندك مايه بهره‏اى باشد، اين معنى نگويد و به روا ندارد،

1.سوره كهف، آيه ۵۵.

2.مناقب آل ابى طالب، ج ۱، ص ۱۳ - ۱۸.

3.همان جا.

صفحه از 358