مىكردند و راويان را مىكشتند و دفترها و احاديث اهل بيت را مىسوختند. ۱
برخى از مهمترين ويژگىهاى سياسى اين دوران را مىتوان اين گونه شماره كرد:
- برخورد شديد با اسماعيليه و فرقه باطنيه و ترورهاى گسترده بسيارى از علماى اهل بيت. ۲
- هجمه بر فلسفه و فيلسوفان و توجّه به تصوّف.
- گسترش و شيوع كرامات اوليا و صوفيه، و تأليف آثارى مانند: كنز الأولياء، عبد القادر گيلانى (م 561 ق) در اين راستا. ۳
در سده هفتم هجرى نيز با ظهور مغول و قتل عامهاى وحشيانه در حدود نيم قرن، مجموعه ممالك شرق در حيرت و ترس زندگى مىكردند.
بازخوانى حوادث مهم سالشمار اين دو سده، خود به خوبى بازگو كننده فشارهاى عمومى حكّام بر شيعه و انديشه شيعى است. در اين نوشتار، برخى از مهمترين حوادث اين دو قرن را واگويه كردهايم:
- حوادث سده ششم
سال 500 ق: در اين سال، سلطان محمّد، قلعه موسوم به «شاه دز» را كه نزديك اصفهان واقع شده بود و فرقه باطنيه، آن را در اختيار داشتند، به تصرّف درآورد و فرمانرواى
1.تاريخ تشيّع در ايران، ج ۲، ص۵۴۴ (بهنقل از: فهرست نسخههاى خطّى كتابخانه مجلس، ج۱۰، ص۲۱۹۴ - ۲۱۹۵).
2.براى نمونه، ابن جوزى كه خود در همين قرن مىزيسته (م ۵۷۳ ق) در حوادث سال ۵۰۰ ق، مىنويسد: «در ذىالحجّه سر بريده احمد بن عبد الملك بن عطاش، پيشواى فرقه باطنيه در قلعه اصفهان و سر فرزندش را به بغداد فرستادند. آنها دوازده سال بر اصفهان سيطره داشتند».
3.در أخبار الحكماء (ص ۱۵۴) آمده است: «حكم الخليفة الناصر لدين اللَّه بإحراق كتب الفلسفة التى وجدت عند عبد السلام عبد القادر الجيلى البغدادى، و أمر بسجنه حتّى عام ۵۸۹ ق، و صعد عبيد اللَّه بن على التميمى المعروف بابن المارستانية (م ۵۹۹ ق) المنبر و خطب خطبة لعن فيها الفلاسفة، و كان يخرج الكتب كتاباً كتاباً و يبالغ فى ذمّه و ذمّ مصنّفه ثمّ يلقيه فى النار، و كان منها كتاب الهيئة لابن الهيثم فأخذه و هو يقول: و هذه الداهية الدهياء و النازلة الصماء و المصيبة العمياء ... ، و بعد اتمام كلامه مزّق الكتاب و ألقاه فى النار». (ر.ك: فهرس التراث، ج۱، ص ۵۵۱).
