براى گفتگويى سالم و مؤثّر فراهم نماييم و با نقد و تحليل علمى و اقامه دليل و برهان، زمينه‏ساز تعاملى باشيم كه نتيجه آن، تقويت مبانى برادرىِ دينى و تلطيف چنين روحيه‏اى خواهد بود.
البته در اين بين، بازيگران اصلى گفتگوى بين مذاهب، عالمان و نخبگان دينى اند كه در طى قرن‏هاى متمادى، يكى پس از ديگرى، تلاش‏هاى بى‏شائبه‏اى را در اين راه مبذول داشته‏اند كه البته ذكر تلاش‏هاى اين بزرگان، خارج از توان اين نوشتار است. عالمانى نظير: شيخ مفيد، سيّد مرتضى، شيخ طوسى، سيّد جمال الدين اسدآبادى، علّامه شرف الدين، محمّدحسين كاشف الغطا، شيخ محمّدتقى قمى، آية اللَّه بروجردى و امام موسى صدر از عالم تشيّع و علمايى چون: عبد الرحمان كواكبى، محمّد عبده، مصطفى عبد الرزّاق، شيخ سليم البِشرى، شيخ محمود محمّد المدنى، شيخ محمود شلتوت و محمّد الغزّالى از اهل سنّت و در اين بين، عبد الجليل قزوينى رازى، يكى از پيش‏گامانى است كه گام‏هاى بزرگى را در جهت تبيين عقايد مذهب تشيّع و رفع شبهات وارده بر اين مذهب و سرانجام نزديكى فِرَق اسلامى به يكديگر برداشته است.
در اين نوشتار، سعى بر آن است كه كتاب نقض را - كه ردّيه‏اى است بر كتاب بعض فضائح الروافض و پاسخى است به شبهات و اشكالاتى كه بر مذهب شيعه وارد شده است و بر طريق مناظره، تدوين يافته - ، مورد بررسى قرار دهيم تا با روش و كاركرد علماى بزرگى چون عبد الجليل قزوينى رازى آشنا شويم و راه انجام گفتگوى همراه با ايجاد و حفظ وحدت را از اين بزرگان فرا گيريم.

الف. مفهوم مناظره‏

مناظره در لغت، از ماده «نظر» به معناى نگاه كردن است و گاهى مراد از آن، تدبّر و تأمّل و دقّت است و گاهى مراد، معرفت حاصله بعد از فحص و تأمّل است. ^۱ و در اصطلاح، ناظر به گفتگوى دو مدّعى است كه هر يك براى اثبات نظر خويش تلاش مى‏كنند و