اسلام بر اين است كه بيشتر از مسير خوش‏گمانى به يكديگر، كدورت‏ها و كينه‏ها جايگاه خود را به محبّت و صميميت بدهد. به عبارت ديگر، بهتر است كه آغاز مناظره، بر مشتركات تكيه شود نه بر اختلافات، تا زمينه خوش‏گمانى و خوش‏بينى در دل‏ها فراهم شود:
(قُلْ يا أهْلَ الْكِتابِ تَعالَوْا إلى‏ كَلِمَةٍ سَواءٍ بَيْنَنا وَ بَيْنَكُمْ.^۱
بگو اى اهل كتاب! بياييد بر سر سخنى كه ميان ما و شما يكسان است، بايستيم).
اين نكته مهم بايد هميشه در ذهنمان باشد كه خط مشى مناظره كنندگان بر محور رسانيدن يكديگر به سخن حق در گسترش اشتراكات و به نقطه صفر رساندن وجوه اختلاف است. ^۲
با توضيحاتى كه گذشت، آنچه مسلّم شد، استقبال دين مبين اسلام از فرهنگ مناظره و گفتگو براى رسيدن به حقّانيت و براى اتمام حجّت بين خلق و براى ايجاد پيوند منطقى و عقلانى بين طبقات مخالف جامعه است و اين مسئله، امرى است كه در سيره پيامبر اعظم صلى اللَّه عليه و آله و ائمّه معصوم عليهم السلام به خوبى قابل مشاهده است. ^۳
مجالس مناظره متعدّدى از امامان شيعه، خصوصاً امام صادق عليه السلام و امام رضا عليه السلام گزارش شده است و آنچه بيشتر جلب توجّه مى‏كند، اجازه خاص ايشان به بعضى از ياران و شاگردانشان براى ورود به بحث و مناظره است.
طيّار مى‏گويد: به امام صادق عليه السلام گفتم: شنيده‏ام كه از گفتگوى ما با مردم ناخشنودى و مناظره را نمى‏پسندى؟ امام فرمود:
اما كلام مثلك للناس فلا نكرهه، من إذا طار أحسن أن يقع و أن وقع يحسن أن يطير،فمن كان هكذا فلا نكره كلامه. ^۴