براى فهم بهتر نصوص و استفاده كامل از آنها ، فراهم مى آورد . ۱
همچنين ، حضرت آية اللّه خامنه اى ، در توصيه به حوزه هاى علميّه براى غنا بخشيدن به فقه ، فرموده اند :
. . . تاريخ هم بسيار مهم است ؛ حتّى در فقه هم مى شود از تاريخ استفاده كرد . بسيارى از مسائل فقهى ، با تاريخْ مرتبط است . ما به اين ارتباط ، كمترتوجّه كرديم و آن را كشف نكرديم . ۲
* * *
فوايدى كه بر شناخت تاريخ صدور حديثْ بار مى شود ، بسيار است كه در اين جا تنها به برخى اشاره مى كنيم :
فوايد شناخت تاريخ صدور
1 . شناخت روايات تقيّه اى
ترديدى نيست كه در ميان روايات اهل بيت پيامبر صلى الله عليه و آله ، احاديثى وجود دارد كه با رعايت جوّ حاكمِ سياسى و علمى آن زمان ، صادر گشته و روشن است كه اين گونه روايتى ، در بر دارنده حكم دائمى و هميشگى نيست . بدون شناخت اوضاع و احوال سياسى و فقهى آن عصر ، شناسايى اين گونه احاديث ، ميسور نيست . اين عدم شناخت ، سبب مى شود كه گاه روايتى بر تقيّه حمل گردد كه معلوم نيست صدور آن ، بر حسب تقيّه باشد .
رفتار برخى فقيهان ـ آن جا كه بر اساس احتمال ، حديثى را بر تقيّه وا مى دارندـ ، حاكى از اين عدم شناخت است ؛ ۳ چرا كه تا شرايط و اقوال فقهى و علمىِ زمان صدور حديثْ احراز نگردد ، و جوّ غالب عصر به دست نيايد ، حمل بر تقيّه ، نارواست .
1.مجلّه آينه پژوهش ، ش۵ ، ص۶۹ .
2.روزنامه جمهورى اسلامى ، ۴/۷/۱۳۷۰ ، ص۱۵ .
3.به عنوان نمونه ، بنگريد به : الحدائق الناضرة ، ج۱۳ ، ص۱۸۵ ؛ مستند العروة (كتاب النكاح) ، ج۲ ، ص۷۵ .
