به نظر مى رسد كه مى توان در گام نخست ، برخى معيارها و راهبردها را(بدين شرح) مطرح كرد :
1 . شناخت تاريخ حيات معصومان عليهم السلام و به دست آوردن فضاى كلّى دوران هريك از پيشوايان معصوم ، در شناسايى كلّىِ احاديث ، سودمند است . در اين شناسايى ، مى بايد محورهاى زير ، روشن گردد :
الف . جريان هاى سياسى ،
ب . حاكمان وسلطه هاى سياسى ،
ج .احزاب و حركت هاى اجتماعى ،
د . مسائل فكرى و عقيدتى و پرسش هاى رايج ،
هـ . مكتب هاى فقهى ،
و . شرايط جنگ و صلح ،
ز . شرايط فقر و غنا ،
ح . ميزان ارتباطات با ساير شهرهاى اسلامى و ممالك غير اسلامى .
2 . آگاهى يافتن از شغل ، وضعيّت زندگى و روحيّات شخصى راويان ، معيار ديگرى براى شناخت كلّى احاديث است .
3 . شناسايى اصول حديثى و مصادر اوّليّه (كه در عصرِ حضور تدوين يافته اند) نيز مى تواند در اين زمينه ، رهگشا باشد .
و . . . .
* * *
اين ، وجيزه اى بود در باب شناخت تاريخ صدور حديث ، و بدان اميد بر قلم جارى گشت كه فرزانگان و ارباب دانش و فضيلت ، سعى وافر در طرح ، تكميل و غنا بخشى به اين موضوع ، روا دارند .