گزارشي از تحليل مضامين ادعيه ماه رجب بر اساس مصباح المتهجد شيخ طوسي - صفحه 165

شرح است:
1. در ادعیه ماه رجب تعداد درخواست‌های فردی با 61 درصد بر درخواست‌های گروهی با 39 درصد پیشی دارد.
2. درخواست گروهی فقط در دعاهای دوم، چهارم، هشتم و سیزدهم مطرح شده است.
3. در بررسی خواست‌ها، نکته قابل توجه این است که درخواست رسیدن به ماه مبارک رمضان (بلغنا شهر الصّیام) و مبارک گردانیدن ماه رجب و ماه‌های حرام، روز مبعث و عمر _ که همگی با «بارک لنا» آمده است _ فقط به صورت‏‏ گروهی و درخواست جمعی مطرح شده است.
4. بقیه درخواست‌ها مانند آمرزش گناهان، نعمت و بهره فراوان، کفایت امور توسط خداوند و آسانی در کارها هم به طور فردی، هم جمعی آمده است.

تحلیل فراوانی زمان ادعیه ماه رجب

گرچه درخواست از خداوند محدودیّت زمان و مکان ندارد، ولی از آنجا که دعا
مغز عبادت است، برای دعاکننده آداب و شرایطی است که باید آنها را مراعات نماید
تا از فایده دعا بهره برده و دعای او مستجاب شده و نورانیّت دعا در نفس او پیدا شود. یکی از شرایط دعا، اختیار کردن زمان‌های شریف و مکان‌های متبرّک است۱ ماه رجب یکی از زمان‌های ویژه برای عبادت و دعاست. از این رو،‏‏ ادعیه این ماه از نظر زمان توصیه شده، بررسی می‌گردد تا مشخص شود در این ماه شریف کدام روز از اهمیّت بیشتری برخوردار است.
بعضی از زمان‌های اجابت دعا، در هر سال یک مرتبه است. برخی از ‏‏آنها را _ مرتبط با این پژوهش است _ در اینجا ذکر می‌کنیم. آنها عبارت‌اند از: شب اوّل ماه مبارک رجب، و به روایتی دیگر، هر شب از ماه رجب و روز نیمه ‏‏ماه رجب و شب مبعث۲ پیغمبر صلی الله علیه وآله _ که بیست و هفتم ماه رجب است _ و روز آن۳
با توجه به بررسی انجام شده، نیمه ‏‏ماه رجب یکی از با فضیلت‌ترین وقت‌ها برای انجام عبادت به شمار می‌رود و ادعیه و اذکار و نمازهای مستحبّی برای آن شب وارد شده است.

1.‏‏‏‏ جامع السعادات، ‏‏ج۳، ‏‏ص۲۹۲. ‏‏

2..‏‏‏‏«معراج» در سال دوازدهم بعد از بعثت رخ داده است. در ماه آن اختلاف است، ولی بنا بر دیدگاه مشهور در بیست و هفتم ماه رجب است [که این امر نیز اهمیت این روز را مضاعف می‌کند] (‏‏ر.ک: ‏‏الألفین، ‏‏ص۱۰۲۹). ‏‏

3.‏‏‏‏ مهج الدعوات و منهج العبادات، ‏‏ص۳۵۹. ‏‏

صفحه از 179