گزارشي از تحليل مضامين ادعيه ماه رجب بر اساس مصباح المتهجد شيخ طوسي - صفحه 166

برای شب و روز نیمه ‏‏ماه رجب «دو دعا»، در کتاب مصباح ذکر شده است. همچنین شب بیست و هفتم ماه رجب نزد شیعیان به عنوان شب «‏‏مبعث»‏‏ مشهور است و عبادت در آن ثواب بسیاری دارد. از این شب با عنوان «لیله المحیاء» یا شب احیاء و شب زنده‌داری نام برده شده است. ‏‏ابن بطوطه‏‏ در سفر نامه خود در باره اهمیّت این شب چنین می‌نویسد:
بیماران را از عراق و خراسان و فارس و روم به نجف ‌آورده و کنار قبر امیرالمؤمنین علیه السلام ‏‏ در انتظار شفا یافتن آنان، به نماز و ذکر و تلاوت ‌پرداخته و به برکت این شب بیماران شفا می‌یافتند۱.
در شب و روز بیست و هفتم ماه رجب، «سه دعا» وارد شده است که نشان از اهمیّت دعا در این زمان، و امید استجابت و بهره‌مندی معنوی، به علّت ویژگی زمانی آن دارد.

تحلیل نام‌های پیامبران در ادعیه ماه رجب

پیامبران با هدایت‌گری بشریّت از جایگاه خاصی برخوردارند. یادآوری نام پیامبران در ادعیه برگرفته از قرآن است. خداوند متعال در قرآن کریم به پیامبر صلی الله علیه وآله امر می‌فرماید:
وَ اذْكُرْ إِسْماعیلَ وَ الْیَسَعَ وَ ذَا الْكِفْلِ وَ كُلٌّ مِنَ الْأَخْیارِ۲.
و اسماعیل و یَسَع و ذو الكِفل را به یاد آور [كه‏] همه از نیكان‌اند.
قرآن با ارائه تاریخ پیامبران و صالحان حرکت تربیتی بزرگی انجام داده است و آن، ارائه اسوه‌های مختلف در شرایط گوناگون و در قلمروهای متفاوت است۳
یادآوری نام پیامبران در ادعیه، همانند قرآن، در «‏‏معرفی الگوی مناسب»‏‏ نقش بسزایی ایفا می‌کند؛ مانند بخش‌هایی از دعا امّ داوود که همراه با ستایش خداوند می‌فرماید:
ای که یوسف را به یعقوب بازگردانیدی، ‏‏ای که رنج ایّوب را پس از ابتلا برطرف ساختی، ای که موسی را به مادرش برگردانیدی، ‏‏..۴.
نکته قابل توجه دیگر این که‏‏، یادآوری نام پیامبران در این ادعیه با درخواست درود بر خوبان تاریخ و پیامبران همراه شده‏‏،۵ که با این ادبیات، «‏‏آموزش تجلیل و تکریم بزرگان»‏‏ را

1.‏‏‏‏ر.ک: ‏‏رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)، ‏‏ج۱، ‏‏ص۴۲۳. ‏‏

2..‏‏‏‏سوره ص، آیه‏‏۴۸. ‏‏

3.‏‏‏‏اعجاز در قرآن کریم،‏‏ص۱۶۷. ‏‏

4.‏‏‏‏دعای یازدهم(امّ داود)، ‏بند‏های‌۴۸-۵۷. ‏‏

5..‏‏‏‏دعای یازدهم، ‏بند‏های۲۱، ۲۳، ۲۴، ۲۵، ۲۶، ۲۷، ۲۸ و ۲۹. ‏‏

صفحه از 179