گزارشي از تحليل مضامين ادعيه ماه رجب بر اساس مصباح المتهجد شيخ طوسي - صفحه 167

نیز در بر دارد.
از طرف دیگر، با نام بردن از پیامبران و دعوت مؤمنان به نگریستن در سیره آنان، به«‏‏هویّت بخشی تاریخی»‏‏ می‌پردازد. هویّت تاریخی برای یک امّت پشتوانه محکمی است و برای آن، امّت شأن والایی ایجاد می‌کند؛ به‌طوری‌که دعاکننده را به حلقه‌هایی که بر حقّ و افتخار آفرین‌اند (پیامبران)، وصل می‌کند. این اتصال به سلسله زنجیره ‏‏حق، نوعی هویّت دادن دینی است و جایگاه دعاکننده را روشن می‌کند که کجا ایستاده و به چه چیزی اتصال دارد و از چه پشتوانه ‏‏دینی برخوردار است.
شیخ صدوق، در بار‏‏ه تعداد پیامبران بر این عقیده است که تعداد پیامبران 124 هزار نبی و اوصیای آنان 124 هزار وصی بوده‏ است...۱ از این تعداد، تنها نام 26 پیامبر به صورت صریح در قرآن آمده است که عبارت‌اند از: آدم، نوح، ادریس، هود، صالح، ابراهیم، لوط، اسماعیل، یسع، ذوالكفل، الیاس، یونس، اسحاق، یعقوب، یوسف، شعیب، موسی، هارون، داوود، سلیمان، ایّوب، زكریّا، یحیی، اسماعیل صادق‏ الوعد، عیسی و محمّد صلی الله علیه وآله . افزون بر این، در قرآن گاه به نام‏هایی برمی‏خوریم كه پیامبر بودن آنها با تردید مواجه است؛ مانند ذی‏القرنین، عمران پدر مریم و عُزَیْر۲
نام 46 پیامبر در ادعیه ماه رجب (دعا امّ داود) آمده است. از این اسامی نام‌های هابیل، شیث، یوشع، میشا، الخضر، شعیا، تورخ، متّی، ارمیا، حبقوق، دانیال، شمعون، جرجیس، خالد و حنظله۳ در قرآن وجود ندارد. بقیه اسامی همانند قرآن هست‏‏.

تحلیل مفاهیم اعتقادی، اخلاقی و احکام اولویت‌دار در ادعیه ماه رجب

یکی از محورهای اساسی در بررسی محتوایی ادعیه ماه رجب، بررسی ادعیه از نظر مفاهیم اولویت‌دار است‏‏. دعا با این مفاهیم، در فرهنگ اسلام یک حرکت تربیتی بزرگ، کلاس رشد و سازندگی روحی انسان‌هاست. مکتب دعا، مکتب تعلیم و تربیت در سطح عام در میان تمامی مردم است. از این رو،‏‏ موضوع‌ها و مفاهیمی که در ادعیه به صورت مکرر بیان شده است، به عنوان درس‌های تربیتی، دارای ارزش و اهمّیّت بیشتری هستند‏‏.
مجموعه این تعالیم در سه بخش اصول عقاید، اخلاق و احکام دسته‌بندی می‌شود و

1.‏‏‏‏ر.ک: ‏‏الاعتقادات فی دین الامامیه، ‏‏ص۹۲. ‏‏

2.‏‏‏‏ از این اسامی ۱۸ نام، ‏‏در سوره انعام، آیه‏‏۸۳-۸۶‏‏ و دیگر اسامی در سوره‏آل‌عمران، آیه‏‏۳۳‏‏، ‏‏سوره‏انبیاء، آیه‏‏۸۵‏‏، ‏‏سوره‏هود، آیه‏‏۸۹‏‏، ‏‏سوره‏عنکبوت، آیه‏‏۳۶‏‏ و سوره فتح آمده است. ‏‏

3..‏‏‏‏دعای یازدهم، بند‏۲۴. ‏‏

صفحه از 179