گزارشي از تحليل مضامين ادعيه ماه رجب بر اساس مصباح المتهجد شيخ طوسي - صفحه 169

و سلام بر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله است. در اهمیّت صلوات، همین بس که پروردگار جهان خود، ابتدا پیامبرش را مورد لطف قرار داده، بر او درود می‌فرستد و تمام فرشتگان نیز او را همراهی می‌کنند و مؤمنان را نیز به این امر فرا می‌خواند:
‏‏انَّ اللَّهَ وَ مَلائِكَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبِیِّ یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّمُوا تَسْلیما؛‏‏۱خدا و فرشتگانش بر پیامبر درود می‏فرستند. ای كسانی كه ایمان آورده‏اید، بر او درود فرستید و به فرمانش بخوبی گردن نهید.
تکرار بسیارِ ذکر صلوات و درود بر محمّد و آل محمّد، نظام صالح و حکومت حقّ را یادآوری می‌کند و رهبران عدالت کلّی را می‌شناساند و یاد مربیان الهی را زنده می‌کند و رژیم صالح را معرفی می‌کند۲ روایت‌های فراوانی در باره صلوات گردآوری شده است۳ از جمله صلوات خداوند در پی صلوات بنده،۴ صلوات موجب سنگینی میزان اعمال،۵ زدودن نفاق۶ و استجابت دعا.
برای استجابت دعا، در روایت‌ها تأکید زیادی بر فرستادن صلوات بر پیامبر و خاندانش شده است که به ذکر تعدادی بسنده می‌کنیم؛ از جمله روایتی که هاشم بن سالم از امام صادق علیه السلام ‏‏ نقل می‌کند:
لَا یَزَالُ الدُّعَاءُ مَحْجُوباً حَتَّی یُصَلَّی عَلَی محمّد وَ آلِ محمّد؛‏‏۷.
پیوسته دعا محجوب است تا وقتی که صلوات بر محمّد و آل محمّد بفرستد.

1.. سوره‏احزاب، آیه‏‏۵۶‏‏. در باره صلوات کتاب‌های زیادی به نگارش در آمده است که مجموعه نام این کتاب‌ها در مقاله‌ای به نام «کتابنامه صلوات» گردآوری شده است(‏‏ر.ک: ‏‏«کتابنامه صلوات»، ‏‏علوم حدیث، ‏‏ش؟؟، ص۱۸۴-۲۰۰. ‏‏

2.امام در عینیت جامعه، ‏‏ص۲۴. ‏‏

3.. کلینی در جلد دوم الکافی، ذیل بابی به نام «باب الصلاة علی النبی محمّد و اهل بیته علیهم السلام ‏‏بیست و یک روایت نقل می‌کند. ‏‏

4.. هر گاه پیامبر صلی الله علیه وآله یاد شد، ‏‏پس بسیار بر او درود فرستید؛ زیرا کسی که بر پیامبر یک مرتبه درود فرستد، خداوند هزار مرتبه در هزار صف از ملائکه بر او درود فرستد و چیزی از آنچه خدا آفریده باقی نماند، جز این که بر این بنده درود فرستد؛ برای این که خدا و ملائکه بر او درود فرستاده‌اند. پس کسی که رغبت در این فضیلت نداشته باشد، جاهل و مغرور است و خدا و رسول و اهل بیت از او بیزارند ( ‏‏الکافی، ‏‏ج۲، ‏‏ص۴۹۳). ‏‏

5.. چیزی در اعمال سنگین‌تر از صلوات بر محمّد صلی الله علیه وآله و آل او نیست و به‌درستی که اعمال مرد مؤمن در میزان نهاده می‌شود و میل به سبکی می‌کند. ‏‏پس خود پیامبر صلی الله علیه وآله صلوات بر خود را بیرون می‌آورد و در میزان او می‌گذارد. پس ترجیح و برتری پیدا می‌کند (همان، ‏‏ج۲، ‏‏ص۴۹۴). ‏‏

6.. صداهایتان را به درود بر من بلند کنید که نفاق و دورویی را از بین می‌برد (همان، ‏‏ج۲، ‏‏ص۴۹۳). ‏‏

7.. الکافی، ‏‏ج۲، ‏‏ص۴۹۱. برای مطالعه بیشتر ر.ک: ‏‏همان ج۲، ‏‏ص۲۹۳-۲۹۴. ‏‏

صفحه از 179