3. اقتباس: آیات اقتباسی هفت مورد، به همراه موارد بسیاری از اسما و صفات الهی است. موارد اقتباسی عبارتاند از:
مورد اول:«إِنَّکَ عَلی كُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ»۱ در دعای دوم، بند5 و دعای یازدهم، بند 43 و دعای سیزدهم، بند 39. در این بندها، بعد از حمد الهی، آیهای را اقتباس میکند که ناظر بر توانایی و قدرت الهی در انجام هر کاری است.
مورد دوم: «وَ الشَّفْعِ وَ الْوَتْرِ، وَ اللَّیْلِ إِذا یَسْرِ»۲در دعای چهارم، بند12.
مورد سوم:«وَ هُوَ أَسْرَعُ الْحاسِبینَ»۳ در دعای هفتم، بند 28 و دعای هشتم، بند 17.
مورد چهارم:«قُلِ الْحَمْدُ لِلهِ الَّذی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً...» در آغاز دعاهای دهم و دوازدهم و چهاردهم در مقام تمحید آیه (سوره اسراء، آیه111) را اقتباس میکند که ناظر به توحید و تنزیه خداوند است. روایتهای متعددی در باره این آیه نقل شده است؛ از جمله از بین بَرنده فقر و سقم، از بین برنده وسوسه سینه، برای ادای دین، وسعت رزق۴ و قرائت آن هنگام زوال خورشید۵ توصیه شده است.
مورد پنجم و ششم: «وَ صَدَقَ اللهُ» و «اللهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ...»۶
مورد هفتم:«شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ...» بند سوم دعای یازدهم، اقتباس از آیه «شَهِدَ اللهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ وَ الْمَلائِكَهُ وَ أُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْعَزیزُ الْحَكیمُ»۷است که اشاره به توحید ذات بوده و بدین معناست که خداوند خود شهادت میدهد که خالق و مدّبر و آفریننده عالم یکی است و مشرکان _ که به خدایان متعدد قایل شدهاند _ در اشتباهاند۸ موارد متعدد اسماء و صفات الهی در دعای یازدهم (امّ داود) ذکر شده که تعداد زیادی اقتباس از آیات قرآن است.
1.. اقتباس از سوره آلعمران، آیه۲۶.
2.. اقتباس از سورهفجر، آیه۳-۴.
3.. سورهانعام، آیه۶۲.
4.. ر.ک: الکافی، ج۲، ص۵۵۵ و ج۸، ص۱۳۳.
5.. ر.ک: همان، ج۲، ص۵۶۸.
6.دعای یازدهم موارد متعددی از آیههای اقتباسی را در بردارد؛ از جمله بند۱: «صَدَقَ اللهُ الْعَظِیمُ الَّذِی...»، اقتباس از «وَ صَدَقَ اللهُ» (سورهاحزاب، آیه۲۲) و بند۲: «لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ...»، در اثبات توحید و یگانگی و وحدانیّت خداوند، اقتباس از «اللهُ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ» (سورهآل عمران، آیه۲) و صفت «الحیُّ القیوُّم» از سوره بقره، آیه۲۵۵ نیز اقتباس شده است.
7.. «خدا _ كه همواره به عدل، قیام دارد _ گواهی میدهد كه جز او هیچ معبودی نیست و فرشتگانِ [او] و دانشوران [نیز گواهی میدهند كه:] جز او _ كه توانا و حكیم است _ هیچ معبودی نیست» (سورهآل عمران، آیه۱۸).
8.ر.ک: انوار العرفان فی تفسیر القران، ج۵، ص۱۹۳.