نقد و باز خواني نظريه پالايش منابع حديثي معتبر از روايات تقيه‌اي - صفحه 147

ایشان در یکی از مفصل‏‏ترین کلمات خود در بحث قرائت قرآن بین دو سوره در نماز، ضمن اشاره به کلام بعضی از فقها چنین می‏‏فرماید:
از سخنان عجیب او در این جا این است که وی به جهت احتمال تقیه، قایل به عمل نکردن به روایت جواز است؛ در حالی که مشهور متأخران به این روایات عمل کرده‌اند و دلیل آن را در طرح روایات جواز، مخفی نبودن روایات تقیه‏‏ای بر خواص اصحاب دانسته است؛ بلکه آنها به این روایات آشنا بوده‌اند و آن را به مجرد شنیدن از راویان تشخیص می‏‏دادند و به راوی می‏‏گفتند: «امام علیه السلام به تو کیسه‏‏ای از نوره (و نه عطر) داده است». همچنین، ظاهر این است که کتب روایی ‏‏ما از این دسته اخبار و غیر آن پالایش شده است. و آنها ‏‏با کوشش بسیار و نزدیکی به زمان ائمه علیهم السلام و شناختی که از این روایات داشتند، آنها ‏‏را کنار گذاشتند؛ بله ممکن است برخی از این گونه روایات تقیه‏‏ای در کتب آنها باقی باشد، ولی صدور تقیه‏‏ای آنها ‏‏واضح است و در خود آن روایات شواهدی دارد..۱.
همچنین ایشان در صفحات دیگری از کتابش به این نکته اشاره کرده است۲
به این بیان مرحوم نجفی دو جواب نقضی و حلی داده شده است که به اختصار۳ اشاره می‏‏کنیم:
الف. جواب نقضی: این است که در صورت پذیرش ادعای وی باید در بین فقها و حداقل کتاب خود ایشان، حمل بر تقیه بسیار نادر، آن هم با وجود شواهد قطعی باشد، ولی همان گونه که قبلاً اشاره شد، صدها بار ایشان از این تعبیر (حمل بر تقیه شده است) بهره گرفته و در بسیاری از موارد، خود آن را پذیرفته ‌است.

1.جواهر الکلام، ج۹، ص۳۶۲: «و من العجیب قوله فی المقام بطرح نصوص الجواز مع عمل مشهور المتأخرین بها بمجرد احتمال أنها للتقیة التی لم تكن لتخفی علی خواص الاصحاب و البطانة، بل كانوا یعرفون ذلک بمجرد سماعهم من بعض الرواة، و یقولون قد أعطاه من جراب النورة، كما أن الظاهر تصفیة هذه الاصول من مثل هذه الاخبار و غیرها، و أنهم بذلوا الجهد مع قرب عهدهم و شدة معرفتهم فی تعرف ذلک و طرح ما كان من هذا القبیل، نعم ربما أبقوا فیها ما هو واضح أنه انما ورد مورد التقیة، و أن فیها نفسها ما یدل علی ذلك».

2.همان، ج۷، ص۱۶۴: «...‏‏لاستبعاد خفائها علی الخاصة و البطانة التی کانوا یعرفونها بمجرد نقل بعض الرواة لهم خبرا...‏‏»؛ ج۸، ص۹۸: «من المعلوم عدم الاتجاء الی التقیة التی لا تخفی علی الخواص...»؛ ج۲۶، ص۳۵: «و احتمال ترجیحها علیها بالمخالفه لجمیع مذاهب العامة...‏‏یدفعه استبعاد خفاء مثل ذلک علی الاساطین سیما مع معروفیه مایقع منهم علیهم السلام تقیة بین خواصهم».

3.. نقش تقیه در استنباط، ص۳۰۹

صفحه از 156