کارکردهاي تطبيق در احاديث تفسيري - صفحه 123

طبری وارد شده است که مراد از آن «عبدالله بن سلام» است.
در برابر این روایات، چند روایت دیگر هم در منابع اهل سنت در دست است که می‌رساند این آیه نمی‌تواند در مورد عبدالله بن سلام باشد؛ زیرا سوره رعد از سوره‌های مکی است؛ در حالی که عبدالله بن سلام در مدینه مسلمان شده است. ۱ در این نقل از سعید بن حبیر روایت شده است که گفت:
هذه السورة مکیة فکیف یکون عبدالله بن سلام؛
این سوره مکی است پس چگونه این آیه در بار‏‏ه عبدالله بن سلام است؟
این روایت با این که از حیث تعداد با روایات دسته اول قابل قیاس نیست، ولی قوت و اتقان استدلال آن، موجب شده است که تعدادی از مفسران اهل سنّت آن را ترجیح داده بگویند:
السورة مکیّة و ابن سلام اسلم بالمدینة بعد هذه السورة، فلایجوز أن یحمل هذه الایة علی ابن سلام؛
این سوره در مکه نازل شد و ابن سلام در مدینه اسلام آورد. پس حمل این آیه بر ابن سلام جایز نیست.۲.
این روایت به خوبی نظر شیعه را تقویت می‌کند. عبدالله بن سلام کجا و این آیه کجا؟ باید سراغ فرد دیگری در میان امت رفت که واجد همه علم کتاب باشد. بی‌تردید، او کسی جز امیر مؤمنان علی علیه السلام نیست که پیامبر در بار‏‏ه‌اش فرمود:
أنا مدینة العلم و علیّ بابها.

4. شناسایی ‏‏روشمندی روایات تفسیری اهل بیت علیهم السلام

هنگامی که روایات تفسیری فریقین در کنار یکدیگر مورد ملاحظه قرار می‌گیرند، به روشنی تمایز آشکاری از جهات گوناگون بین آنها به چشم می‌خورد. یکی از مهم‌ترین وجوه تمایز، عبارت است از این که اکثر روایات تفسیری صحابه و تابعان، فقط در بیان معانی واژه‎‌ها، تبیین ابهامات لفظی و مدالیل کلامی است و صبغه معناشناسی، شرح الاسمی یا تطبیقی آن غالب و پررنگ است، و فراتر از آن، روشن فهم آیات از آن به دست نمی‌آید.
این در حالی است که روایات تفسیری اهل بیت علیهم السلام ، به خوبی نشان‌گر آن است که این

1.. جامع البیان، ج۸، ص۲۰۵؛ تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰۴؛ تفسیر بغوی، ج۳،ص۲۹.

2.. الجامع الاحکام القرآن، ج۹، ص۳۳۶؛ تفسیر ثعلبی، ج۵، ص۳۰۲.

صفحه از 135