النبیین و آله الطاهرین المخلصین..1.
6. جری و تطبیق، تعلیل
در دعای روز سه شنبه، منسوب به امام زین العابدین علیه السلام ، در اولین بند حضرت پس از حمد و ثنای پروردگار از خدا می‌خواهد که او را از شر نفس عماره حفظ کند، و آن گاه در مقام تعلیل آیه 54 سوره یوسف را اقتباس می‌کند تا مبرهن سازد که علت پناه بردن از شر نفس به خدا آن است که نفس به بدی و سرپیچی از فرامین حق امر می‌کند و بدین شکل، برای آیه‌ای که از زبان زلیخا در قرآن آمده است، مصداق جدید قرار می‌دهد و می‌فرماید:
الحمد لله، و الحمد حقه كما یستحقه حمداً کثیراً، و اعوذ به من شر نفسی إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا ما رَحِمَ رَبِّی۲.
در همین دعا، در بندی دیگر، سه درخواست مطرح می‌کند و در پی هر درخواست، بخشی از یک آیه را به گونه حلی اقتباس کرده و دلیل آن درخواست قرار می‌دهد. حضرت علیه السلام از خدا می‌خواهد که او را در زمره لشکر، حزب و اولیای خودش قراردهد و هر یک از این درخواست‌ها را با استناد آیه‌ای از قرآن مبرهن می‌سازد، می‌فرماید:
اللهم اجعلنی من جندک فان جندک هم الغالبون،۳و اجعلنی من حزبک فان حزبک هم المفلحون،۴و اجعلنی من اولیآئک فان اولیآءک لا خوف علیهم و لا هم یحزنون۵.۶.
7. تحمید و تبیین سیمای مشرکان و رد عقاید آنان
در دعایی منسوب به حضرت سجاد علیه السلام در مقام وداع ماه مبارک رمضان،۷ چند آیه را در مقام حمد اقتباس کرده است و در پی آن، به تناسب مضمون آیه، به شرح و تبیین سیمای منحرفان و مشرکان پرداخته، آنان را دروغ‌گو و افتراپرداز می‌خواند و سپس با استفاده از آیات دیگر قرآن، ضمن تکمیل صفات آنان و تبیین سیمای انحرافیشان، عقاید مشرکانه آنان را مردود می‌شمارد، می‌فرماید:
1.مهج الدعوات، ص۱۸۱؛ مفاتیح الجنان، اعمال روز عرفه.
2.سوره یوسف، آیه۵۳.
3.. سوره صافات، آیه۱۱۷و ۱۷۴.
4.. سوره مجادله، آیه۲۲.
5.. سوره یونس، آیه۶۲.
6.. الصحیفه السجادیه الجامعه، دعای ۲۴۰، ص۵۴۷-۵۴۸؛ البلد الامین، ص۱۲۳؛ مصباح الكفعمی، ص۱۱۸.
7.. این دعا غیر از دعای مشهور در صحیفه است.
