گونه‌شناسي هدايت الهي در قرآن و حديث - صفحه 18

اگر از او اطاعت كنید، هدایت خواهید شد.
و نیز:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ ءَامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ءَامِنُوا بِرَسُولِهِ یُؤْتِكُمْ كِفْلَیْنِ مِن رَّحْمَتِهِ ‏وَ یَجْعَل لَّكُمْ نُورًا تَمْشُونَ بِهِ۱؛
ای كسانی كه ایمان آورده اید، تقوای الهی پیشه كنید و به رسولش ایمان بیاورید تا دو سهم از رحمتش به شما ببخشد و برای شما نوری قرار دهد كه با آن (در میان مردم و در مسیر زندگی خود) راه بروید.
با اندكی تأمل، معلوم می‏شود كه مقصود از نوری كه حاصل ایمان و تقواست، نور هدایت خاصّ الهی است.
گفتنی است، همه آیات و روایاتی كه ایمان، اخلاص، خشیت الهی، و به طور كلی عقاید، اخلاق و اعمال نیكو را زمینه‏ساز نورانیت قلب و الهامات غیبی می‏دانند،۲ به این نوع هدایت اشاره دارند.
چگونگی هدایت ویژه قلبی نیز در روایات متعددی _ كه در منابع روایی شیعه و سنّی نقل شده _ آمده است؛ مانند آن چه از پیامبر صلی الله علیه وآله روایت شده كه فرمود:
ما مِن عَبدٍ إلاّ فی وَجهِهِ عَینانِ یُبصِرُ بِهِما أمرَ الدُّنیا، و عَینانِ فی قَلبِهِ یُبصِرُ بِهِما أمرَ الآخِرَةِ، فَإِذا أرادَ اللّه‏ُ بِعَبدٍ خَیراً فَتَحَ عَینَیهِ الَّتی فی قَلبِهِ، فَأَبصَرَ بِهِما ما وُعِدَ بِالغَیبِ و مِمّا غیبَ، فَآمَنَ الغَیبَ بِالغَیبِ۳؛
هیچ بنده‏ای نیست، مگر آن كه در چهره‏اش دو چشم است كه كار دنیا را با آنها می‏نگرد و دو چشم در دلش هست كه كار آخرت را با آنها می‏بیند. پس هرگاه خداوند، خیر بنده‏ای را بخواهد، دو چشم دلش را می‏گشاید تا وعده‏های غیبی و نهان را با آن دو ببیند و به [دیده] نهان در نهان[ِ دل] ایمان آورد.
مشابه این روایت در منابع شیعه نیز، از امام زین العابدین علیه السلام نقل شده است.۴
در بالاترین درجات این نوع هدایت، كمّلین از اهل ایمان می‏توانند با فرشتگان ارتباط برقرار كنند؛ چنان كه ابوبصیر از امام صادق علیه السلام نقل كرده كه سلمان به این درجه،

1.. ‏سوره حدید، آیه۲۸.

2.. ‏ر.ک: دانش‏نامه عقاید اسلامی‏، ج۲ بخش ششم، فصل چهارم خاستگاه الهام.

3.. ‏الفردوس، ج۴، ص۱۴، ح۶۰۴۰ از معاذ بن جبل؛ كنزالعمّال، ج۲، ص۴۲، ح۳۰۴۳.

4.. ‏ر.ک: دانش نامه عقاید اسلامی‏، ج۲، ص۴۳۴، ح۱۷۱۵.

صفحه از 21