گونه‌شناسي هدايت الهي در قرآن و حديث - صفحه 13

نداشت و مشكلی را حلّ نمی‏كرد و فرستادن او كاری بیهوده و ناسودمند بود و این‏كار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.۱

سه: هدایت ویژه افراد مكلّف

افرادی كه در زندگی، راهی را كه فطرت، عقل و پیامبران به آنها نشان داده‏اند، انتخاب كنند و هدایت همگانی الهی را به كار بندند، از راهنمایی‏های ویژه الهی نیز برخوردار خواهند شد. هدایت ویژه، در حقیقت، پاداش به كار بستن هدایت همگانی است. از این رو، هدایتِ پاداشی نیز نامیده می‏شود. قرآن در آیات متعددی به این هدایت اشاره دارد؛ مانند:
وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًی وَ ءَاتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ۲؛
كسانی كه هدایت یافته‌اند، خداوند بر هدایتشان می‏افزاید و روح تقوا به آنان می‏بخشد!وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ۳؛
و آنها كه به خاطر ما (با خلوص نیّت) جهاد كنند، قطعاً به راه‏های خود، هدایتشان خواهیم كرد و خداوند با نیكوكاران است.
بر عكس، كسانی كه راه فطرت، عقل و پیامبران را انتخاب نكنند و به فساد و تباهی بپردازند، از هدایت ویژه الهی محروم خواهند شد و این آیات اشاره به این نكته است:
إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ۴؛
مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدایت نمی‏كند.
وَ اللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِین۵؛
و خداوند، جمعیّت فاسقان را هدایت نمی كند.
إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ۶؛
خداوند كسی را كه اسراف‌كار و بسیار دروغ‌گوست هدایت نمی‏كند.

1.. ‏بحار الأنوار، ج۱۱، ص۴۰، آیه۴۰.

2.. ‏سوره محمد، آیه۱۷.

3.. سوره ‏عنكبوت، آیه۶۹.

4.. سوره ‏قصص، آیه۵۰.

5.. ‏سوره مائده، آیه۱۰۸.

6.. ‏سوره غافر، آیه۲۸.

صفحه از 21