نداشت و مشكلی را حلّ نمیكرد و فرستادن او كاری بیهوده و ناسودمند بود و اینكار از موجود حكیمی كه همه چیز را با حساب و كتاب و متقن آفریده، به دور است.۱
سه: هدایت ویژه افراد مكلّف
افرادی كه در زندگی، راهی را كه فطرت، عقل و پیامبران به آنها نشان دادهاند، انتخاب كنند و هدایت همگانی الهی را به كار بندند، از راهنماییهای ویژه الهی نیز برخوردار خواهند شد. هدایت ویژه، در حقیقت، پاداش به كار بستن هدایت همگانی است. از این رو، هدایتِ پاداشی نیز نامیده میشود. قرآن در آیات متعددی به این هدایت اشاره دارد؛ مانند:
وَ الَّذِینَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًی وَ ءَاتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ۲؛
كسانی كه هدایت یافتهاند، خداوند بر هدایتشان میافزاید و روح تقوا به آنان میبخشد!وَ الَّذِینَ جَاهَدُوا فِینَا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِینَ۳؛
و آنها كه به خاطر ما (با خلوص نیّت) جهاد كنند، قطعاً به راههای خود، هدایتشان خواهیم كرد و خداوند با نیكوكاران است.
بر عكس، كسانی كه راه فطرت، عقل و پیامبران را انتخاب نكنند و به فساد و تباهی بپردازند، از هدایت ویژه الهی محروم خواهند شد و این آیات اشاره به این نكته است:
إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ۴؛
مسلّماً خداوند قوم ستمگر را هدایت نمیكند.
وَ اللَّهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِین۵؛
و خداوند، جمعیّت فاسقان را هدایت نمی كند.
إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ مُسْرِفٌ كَذَّابٌ۶؛
خداوند كسی را كه اسرافكار و بسیار دروغگوست هدایت نمیكند.
1.. بحار الأنوار، ج۱۱، ص۴۰، آیه۴۰.
2.. سوره محمد، آیه۱۷.
3.. سوره عنكبوت، آیه۶۹.
4.. سوره قصص، آیه۵۰.
5.. سوره مائده، آیه۱۰۸.
6.. سوره غافر، آیه۲۸.