إ
ِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی مَنْ هُوَ كَاذِبٌ كَفَّارٌ۱؛
خداوند آن كس را كه دروغگو و ناسپاس است، هرگز هدایت نمیكند.
گفتنی است كه هدایت ویژه الهی را نیز میتوان به چهار نوع تقسیم كرد:
1. هدایت ویژه پیامبران
نوع اول از هدایت ویژه الهی، به پیامبران اختصاص دارد. آنان با اتصال به منبع «وحی»، نه تنها خود از این هدایت بهرهمند میگردند، بلكه هادی و راهنمای دیگران نیز میشوند.
قرآن كریم، پس اشاره به انواع ارتباط خداوند سبحان با پیامبران، میفرماید:
وَ كَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا مَا كُنتَ تَدْرِی مَا الْكِتَابُ وَ لَا الاْءِیْمَانَ وَ لَكِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِی بِهِ مَن نَّشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا وَ إِنَّکَ لَتَهْدِی إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ۲؛
همانگونه (كه بر پیامبران پیشین وحی فرستادیم) بر تو نیز روحی را بفرمان خود وحی كردیم تو پیش از این نمیدانستی كتاب و ایمان چیست (و از محتوای قرآن آگاه نبودی)، ولی ما آن را نوری قرار دادیم كه به وسیله آن هر كسی از بندگان خویش را بخواهیم، هدایت میكنیم و تو مسلّماً به سوی راه راست هدایت میكنی.
2. هدایت ویژه اوصیای پیامبران
این نوع هدایت، در اصطلاح، «الهام» نامیده میشود. فرقِ «الهام» و «وحی» این است كه «وحی»، هدایت قلبی ویژه انبیا به منظور تشریع احكام دینی است، امّا «الهام» هدایت ویژه، در زمینههای تبیین شریعت انبیا و یا انواع علوم و معارف است.
در روایتی از حارث بن مغیره آمده كه میگوید:
قُلتُ لِأَبی عَبدِ اللّهِ علیه السلام : ما عِلمُ عالِمِكُم، أ جُملَةٌ یُقذَفُ فی قَلبِهِ أو یُنكَتُ فی اُذُنِهِ؟ فَقالَ: وَحیٌ كَوَحیِ اُمِّ موسی۳؛
به امام صادق علیه السلام گفتم: علم عالِم شما چگونه است؟ آیا جملهای است كه در قلبش انداخته میشود یا در گوشش خوانده میگردد؟ فرمود: «وحیای است همچون وحی مادر موسی».
1.. سوره زمر، آیه۳.
2.. سوره شوری، آیه۵۲.
3.. الاختصاص، ص۲۸۶؛ بصائر الدرجات، ص۳۱۷، ح۱۰؛ بحار الأنوار، ج۲۶، ص۵۸، ح۱۲۸.