زنده است.۱
ب. هدایتِ فطری معنوی
دومين نوع هدايت فطري انسان، راهنمايي جهت تأمين نيازهاي معنوي است؛ بدينسان كه خداوند سبحان ضروريترين معارف مورد نياز انسان را به صورت فطري در نهاد او قرار داده است. هر انساني با الهام فطري ميتواند خوب و بد، خير و شرّ، حق و باطل را تشخيص دهد. قرآن كريم به اين نوع هدايت اشاره فرموده است:
وَ نَفْسٍ وَ مَا سَوَّاهَا * فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا۲؛
سوگند به جان آدمي و آن كس كه آن را (آفريده و) منظّم ساخته، سپس فجور و تقوا (شرّ و خيرش) را به او الهام كرده است،
امام صادق عليه السلام ، در تبيين اين آيه، در روايتي ميفرمايد:
أي عَرَّفَها و ألهَمَها، ثُمّ خَيَّرَها فاختارَت۳؛
آن گاه نفْس را [ميان گزينش هريک از اين دو] مخيّر نمود و او صاحب اختيار شد.
در روايتي ديگر از آن حضرت، «فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَ تَقْوَاهَا»، به شناخت حق از باطل تفسير شده است.۴
افزون بر اين، در آيهاي ديگر خداوند ميفرمايد:
و هديناه النجدين۵؛
او را به هر دو راه هدايت كرديم.
و امام صادق عليه السلام در پاسخ شخصي به نام حمزة بن محمد _ كه مقصود از اين آيه را پرسيد _ فرمود:
نَجْدُ الخَيرِ وَ نَجْدُ الشَّرِّ۶؛
راهِ نيكي و راه بدي.
1.. ر.ک: دانشنامه عقاید اسلامی، ج۷، ص۳۷۸.
2.. سوره شمس، آیه۷، ۸.
3.. تفسیر القمی، ج۲، ص۴۳۴.
4.. بحارالانوار، ج۲۴، ص۷۲، ح۶.
5.. سوره بلد، آیه۱۰.
6.. الكافی، ج۱، ص۱۶۳، ح۴.