این شیوه تبیین واژگان، تفسیر قرآن نیست، اما مقدمه‏ای برای فهم و کشف پیام الهی را تشکیل می‌دهد. ائمه علیهم السلام گاهی بر اساس ادبیات و فرهنگ عرب و فهم اهل زبان به واکاوی واژه می‌پرداختند؛ مانند لغات صمد، نسیان، یصدون، ید، نسخ، و فاطر... در زیر چندین نمونه از این نوع تفسیر آورده شده است:
1. محمد بن مسلم نقل می‌کند، از امام باقر سؤال کردم: مراد از ید، در آیه (قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ كُنتَ مِنَ الْعَالِينَ)^۱ چیست؟ فرمودند: ید در کلام عرب در معنای قوت و نعمت استعمال شده است؛ در قرآن نیز می‌فرماید: (وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ إِنَّهُ أَوَّابٌ)^۲ و (وَالسَّمَاء بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ)^۳ و در آیه (...وَأَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ)^۴ در معنای قواهم، یعنی به آنها نیرو داده است، به کار رفته است و وقتی گفته می‌شود لفلان عندی ید بیضاء، ید به معنای نعمت است ^۵.
2. مثال دیگر، لفظ صدود در آیه (...إِذَا قَوْمُكَ مِنْهُ يَصِدُّونَ)^۶ است که در روایتی از حضرت رسول صلی الله علیه وآله آمده است: الصدود فی العربیة الضحک؛ یعنی صدود در زبان عرب به معنای خنده است ^۷.
3. نمونه بارز دیگر از واژه‌شناسی بر اساس فهم اهل زبان، واژه صمد است که روایات متعددی در کتب روایی، ذیل این آیه وجود دارد. در یکی از این روایات آمده است: داوود بن قاسم جعفری می‌گوید به امام باقر علیه السلام عرض کردم که قربانتان گردم! منظور از واژه صمد چیست؟ ایشان فرمودند «السید المصمود الیه فی القلیل و الکثیر»؛ یعنی همان بزرگی که در کار‏های بزرگ و کوچک به