بیان نوع اضافه

اضافه تشریفی: در آیه (نَفَخْتُ فِيهِ مِن رُّوحِي) از امام صادق علیه السلام روایت شده است که:
و إنما أضافه إلی نفسه لأنه اصطفاه علی سائر الأرواح، كما قال لبيت من البيوت: بيتی و لرسول من الرسل: رسولی و أشباه ذلك، و كل ذلك مخلوق مصنوع محدث مربوب مدبر^۱.
اضافه روح به یای متکلم وحده از باب اضافه تشریفی است؛ يعنی خداوند برای تكريم روح انسانی آن را به خود نسبت داده است.

به کاربردن اسم فاعل به جای اسم مفعول

ذیل آیه (فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ)^۲، روایتی از امام صادق علیه السلام وارد شده که حضرت می‌فرمایند:
راضِيَةٍ أی مرضية، فوضع الفاعل مكان المفعول^۳.

به کار بردن صفت مشبهه در معنای اسم مفعول

در ذیل آیه (قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ)^۴، حضرت عبدالعظیم حسنی روایتی را از امام عسکری علیه السلام نقل می‌کند می‌گوید:
از ایشان شنیدم که در معنای رجیم فرمودند: معنی الرجيم، أنه مرجوم باللعن، مطرود من مواضع الخير^۵.

4. علم صرف

علم صرف _ که گاهی به آن علم تصریف هم گفته می‌شود _ یکی دیگر از علوم ادبی است که در فهم قرآن و تفسیر آن نقش بسزایی دارد. صرف و تصریف در لغت به معنای تغییر و تحول است و در اصطلاح، عبارت است از:
علمی که از تغییر و تبدیل کلمه به صورت‌‏های مختلف، جهت دستیابی به معنای مورد نظر بحث می‌کند^۶.
با توجه به ارتباط هیئت کلمه با معانی آن برای فهم آیات و تبیین الفاظ و دست یافتن به مقصود خدای تعالی ناگزیر به یادگیری علم صرف هستیم. در اهمیت علم صرف زرکشی از قول ابن فارس می‌نویسد:
هر کس از علم صرف بهره‏ای نداشته باشد، دانش معظمی را از دست داده است^۷.