به خدا قسم تأویل این آیه هنوز ظاهر نشده و ناگزیر روزی فرا خواهد رسید^۱.
2. آنچه که در باره حروف مقطعه در لسان روایات بیان شده است، بیشتر مبین تأویل و مفهوم باطنی آیه است؛ به عنوان مثال، در ذیل آیه (ص وَالْقُرْآنِ ذِي الذِّكْرِ)^۲ آمده است:
صاد چشمه‏ای است که از زیر عرش بیرون می‌آید و همان چشمه‏ای است که پیامبر زمان عروج به آسمان با آب آن وضو گرفت.
3. در آیات (أَلَمْ نَجْعَل لَّهُ عَيْنَيْنِ وَلِسَانًا وَشَفَتَيْنِ)^۳ روایتی از امام صادق علیه السلام گویای این مطلب است که عین، رسول خدا صلی الله علیه وآله؛ لسان، امیرالمؤمنان؛ و شفتین حسنین علیهم السلام هستند ^۴.
پر واضح است که این روایت تأویلی است.

بیان مصداقی

بسیاری از روایات تفسیری در مقام بیان مفهوم نیستند، بلکه بدون این که مفهوم آیه را به موردی خاص منحصر کنند، نمونه‌‏های پنهان و آشکار یا مورد اختلاف را ذکر کرده‏‏اند. در بسیاری از روایات تفسیری _ که از پیامبر صلی الله علیه وآله و ائمه علیهم السلام وارد شده، آنان به معرفی مصادیقی پرداختند که آیه نسبت به آنان شمولیت دارد. این گونه از بیان را بیان مصداقی گویند ^۵. در این که آیا مصادیق یک آیه شمولیت آیه را از بین می‌برد یا نه، میان علمای تفسیر و حدیث اختلاف نظر وجود دارد. مشهور نظر علمای تفسیر در بحث اسباب نزول این است که:
العبرة بعموم اللفظ لا بخصوص السبب^۶.
با همین توضیح می‌توان گفت معرفی مصادیق برخی از آیات امر مهمی است که در درجه اول مورد توجه پیامبر و سپس ائمه واقع شده است. خود بیان مصداقی را می‌توان به چند بخش تقسیم کرد:

1. بیان مصادیق کلی و قابل تعمیم

این مصادیق، گر چه در حد خود کلی هستند، ولی نسبت به مفهوم آیه دایره شمولشان محدودتر و عینی‌تر است و می‌توانند در فهم آیات به کمک انسان آیند. در زیر به چند نمونه اشاره می‌کنیم.