گردیده است ^۱. در این حدیث امام پانزده گناه را جزء گناهان کبیره در قرآن معرفی کرده است و در مورد آنها به آیه‏ای از قرآن استدلال نموده است.

2. مصادیق جزئی و غیر قابل تعمیم

ذکر مصداق جزئی بیانگر اختصاص آیه به مصداق خاص نیست، بلکه برای آن معنا جنبه بیان مصداق کامل دارد و در بعضی موارد هم بیانگر اختصاص آیه به آن مورد خاص است.

ذکر مصداق کامل برای مفهوم آیه

آیه می‌تواند مصادیق گوناگونی داشته باشد، ولی یکی از مصادیق در آن ویژگی بارزتر است: 1. به عنوان مثال، در ذیل (إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ جَنَّاتُ النَّعِيمِ)^۲، روایتی از امام صادق علیه السلام آمده و مصداق اکمل کسانی را که ایمان آوردند امیرمؤمنان علیه السلام و شیعیان او معرفی می‌کند ^۳.
2. مصداق اکمل و اتم کسانی که دارای علم هستند و به عبارت دیگر، عالم هستند. با توجه به روایت امام صادق علیه السلام در ذیل آیه (بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ...)^۴،^۵ ائمه اطهار و در تعبیری دیگر ائمه از آل محمد صلی الله علیه وآله هستند ^۶.
3. یا در آیه (قَدْ أَفْلَحَ مَن زَكَّاهَا)^۷، کسی نفس خویش را تزکیه کرده و به رستگاری رسیده است، امام صادق علیه السلام می‌فرماید: امام علی علیه السلام است ^۸.
۴. یا در آیه (يَا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ) مصداق اتم نفس مطمئن علی بن ابی طالب علیه السلام و در بعض روایات، حسین بن علی علیه السلام بیان شده است ^۹.

اختصاص آیه به مصداق خاص

یعنی آیه تنها یک مصداق دارد و در طول زمان هم قابل تطبیق بر دیگر افراد نیست. در زیر به چند نمونه اشاره می‌کنیم: آیه‏ای که خیلی مورد بحث مفسران شیعه و سنی قرار گرفته است تا مصادیق آن مشخص شود، آیه تطهیر در سوره مبارکه احزاب است.^۱۰ عده‏ای می‌گویند که اهل بیت، شامل همه خاندان پیامبر، اعم از همسران و خویشاوندان سببی و نسبی ایشان می‌شود، ولی شیعه با توجه به روایات وارده، مصادیق آیه را منحصر در چندین تن می‌داند و آنها عبارت‌اند از: امام علی علیه السلام، حضرت زهرا علیها السلام، امام حسن و امام حسین علیهما السلام و دیگر ائمه علیهم السلام از ولد امام حسین علیه السلام.